
Meteorologia – nauka zajmująca się badaniem zjawisk fizycznych i procesów zachodzących w atmosferze, szczególnie w jej niższej warstwie - troposferze. Bada, jak te procesy wpływają na przebieg procesów atmosferycznych i stan pogody na danym obszarze.

Aerozole atmosferyczne – ciekłe krople lub stałe cząstki pochodzenia naturalnego, jak w przypadku aerozolu soli morskiej lub pyłów mineralnych, albo cząstki produkowane przez człowieka (zanieczyszczenia), jak to jest w przypadku aerozolu kropli lub cząstek stałych siarczanów. Często prekursorami aerozoli atmosferycznych są tlenki siarki i azotu, które są przekształcane w procesach chemicznych i fotochemicznych w aerozole atmosferyczne.

Cauda – pozioma i nisko zawieszona chmura kształtem przypominająca ogon, rozciągająca się od głównej strefy opadów deszczu w superkomórce burzowej do chmury stropowej (murus), będącej zazwyczaj na tej samej wysokości co cauda. Ruch chmury odbywa się od głównego obszaru opadów w stronę chmury stropowej, a w miejscu jej połączenia z chmurą murus często można zaobserwować gwałtowne prądy wstępujące.

Chwała Poranna – rzadki fenomen meteorologiczny. Powstaje wtedy, gdy chmura tworzy charakterystyczny wał, poruszając się z prędkością około 50-60 km/h, od morza w kierunku lądu. Jego długość może osiągać nawet 1000 km. Najczęściej powstaje on w Australii od późnego sierpnia do wczesnego listopada.

dBZ – decybele Z. Logarytmiczna bezwymiarowa miara współczynnika odbicia sygnału radaru od obiektu. Z, zwana odbiciowością, jest wielkością bezpośrednio mierzoną przez radar, jej wartość jest proporcjonalna do iloczynu liczby kropel w jednostce objętości i szóstej potęgi średnic kropel, przez co nadaje się jej jednostkę mm6/m³. Ponieważ odbiciowość radarowa Z zmienia się w bardzo szerokim zakresie, a przy tym błędy jej pomiaru są znaczne, stosuje się skalę logarytmiczną i wyraża w dBZ.

Diagram Hovmöllera – rysunek stałej wartości (kontury) pewnej wielkości meteorologicznej jako funkcja czasu i pozycji geograficznej.

Efekt aerozolowy pośredni – jeden ze sposobów, w jaki aerozole atmosferyczne wpływają na bilans energetyczny planety a tym samym - jej klimat. Obejmuje dwa mechanizmy: wpływ aerozolu na albedo i czas życia chmur.

EUMETNET – europejska organizacja skupiająca narodowe służby meteorologiczne z 31 krajów. Jej celem jest stworzenie podstaw do współpracy tych służb w zakresie ustalania wspólnych standardów w wymianie danych i prognoz meteorologicznych, kontroli ich jakości, formatów itp. Odbywa się to poprzez organizację programów współpracy pomiędzy krajami członkowskimi. EUMETNET powstał w 1995 r., jego siedziba mieści się w Brukseli.

Fluctus (flu) – krótkotrwałe zjawisko polegające na tworzeniu się struktur w kształcie załamujących się fal, występujące głównie na górnej powierzchni chmury.

Habub, haboob - burza piaskowa związana najczęściej z prądem zstępującym w burzach atmosferycznych. Występuje na obszarach pustyń, m.in. na Półwyspie Arabskim i środkowych stanach USA, np. w Arizonie i Kolorado.

Insolacja, nasłonecznienie – wielkość fizyczna określająca średnią moc promieniowania słonecznego przypadającą na jednostkę powierzchni poziomej.

Instrumentalne pomiary temperatury – w meteorologii i klimatologii, pomiary temperatury atmosfery i oceanów bezpośrednio z użyciem termometrów. Wystarczające dane do określenia średniej temperatury globu, zwanej temperaturą globalną, istnieją od około 1850 roku.

Komórka okołobiegunowa (polarna) – układ cyrkulacji powietrza występujący na obu półkulach między kołami podbiegunowymi a biegunami, element ogólnej cyrkulacji atmosfery.

Meteor – polskie jedno i dwustopniowe rakiety meteorologiczne na stały materiał pędny, przeznaczone do badania górnych warstw atmosfery, w tym kierunków i siły wiatrów na wysokościach od 18 do ponad 50 km. Rakiety Meteor zaprojektowali inżynierowie warszawskiego Instytutu Lotnictwa, a produkowane były przez zakłady WSK-Mielec.

Metoda Dvoraka – sposób oceny intensywności cyklonów tropikalnych na podstawie zdjęć satelitarnych, opracowany przez amerykańskiego meteorologa Vernona F. Dvoraka w latach 1969–1984.

Metoda Langleya służy m.in. do określenia stałej słonecznej za pomocą pomiarów na powierzchni Ziemi, umożliwiając określenie pochłaniania promieniowania przez atmosferę. Metodę tę stosuje się standardowo przy pomiarach jasności gwiazd, tak aby uzyskać wartości nieobciążone ekstynkcją atmosferyczną.

Morze mgieł – zjawisko powstające w górach, przeważnie podczas inwersji temperatury, w postaci utrzymywania się na dużym obszarze warstwy mgieł lub niskich chmur zalegających w obniżeniach terenu.

Niebo – część atmosfery oraz przestrzeni kosmicznej widzianej z powierzchni dowolnego obiektu astronomicznego. Czasami niebo definiowane jest również jako gęsta powłoka atmosferyczna planety.

Nowcasting - angielski termin oznaczający prognozę pogody "na teraz". Opisuje aktualny stan pogody i jej rozwój w ciągu najbliższych kilku godzin, zwykle najbliższe 6 godzin lub okres jeszcze krótszy.

Oscylacja północnoatlantycka, NAO – zjawisko meteorologiczne występujące w obszarze północnego Atlantyku i wpływające na klimat na otaczających go kontynentach. Jest związane z globalną cyrkulacją powietrza i wody oceanicznej, a manifestuje się poprzez fluktuacje ciśnienia atmosferycznego, temperatury powietrza, prędkości wiatru, ilości opadów i innych parametrów.

Pogoda kosmiczna – ogół zjawisk obserwowanych na Słońcu i w obszarze wnętrza ziemskiej magnetosfery, wykazujących pewne analogie do pogody w atmosferze ziemskiej, spowodowanych zmianami intensywności wiatru słonecznego.

POLRAD - polska sieć radarów meteorologicznych, naziemnych urządzeń teledetekcyjnych dokonujących monitoringu struktury oraz przemieszczania się obiektów meteorologicznych w troposferze w zasięgu kilkuset kilometrów. Pomiary te stanowią ważne źródło danych wejściowych do numerycznych modeli meteorologicznych i hydrologicznych.

Powódź błyskawiczna (gwałtowna) – rodzaj powodzi związanej z szybkim zalaniem nisko położonych obszarów, rzek i strumieni przez zwiększone opady deszczu spowodowane zazwyczaj przez burzę lub przez kilka burz. Powodzie błyskawiczne mogą nastąpić także wskutek zatoru lodowego na rzece, lub zostać spowodowane uszkodzeniem obiektu hydrotechnicznego. Powódź błyskawiczna ma miejsce, gdy ziemia zostaje nasycona wodą, która zgromadziła się tak szybko, że nie może być wchłonięta. Woda zbiera się i szybko spływa dalej w dół stoku nagle wzbierającą falą.

Szefostwo Służby Hydrometeorologicznej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej – instytucja podległa bezpośrednio Dowódcy Sił Powietrznych; ogniwo wykonawcze służby meteorologicznej Sił Powietrznych.

Światowy Dzień Meteorologii – święto obchodzone corocznie 23 marca upamiętniające wejście w życie konwencji o utworzeniu Światowej Organizacji Meteorologicznej (WMO) w 1950 roku, jako kontynuatora Międzynarodowej Organizacji Meteorologicznej powstałej w 1873 roku.

Tokijska wyspa ciepła – jedna z największych miejskich wysp ciepła, czyli miejskich aglomeracji o mikroklimacie charakterystycznym dla pustyń kamienistych. Metropolia Wielkie Tokio (Tokio-Kawasaki-Jokohama-Chiba-Saitama) skupia 32-43 mln mieszkańców. Wywiera wpływ na klimat, np. siłę i kierunki wiatrów oraz ilość opadów, w całym otoczeniu Zatoki Tokijskiej.

Turbulencja czystego nieba, to nagłe zawirowania powietrza w bezchmurnej atmosferze. Występuje blisko prądów strumieniowych i związana jest z różnicą prędkości wiatru na różnych wysokościach.
Układ baryczny – występująca w atmosferze strefa obniżonego lub podwyższonego ciśnienia o charakterystycznym kierunku cyrkulacji mas powietrza. Układy baryczne są elementami ogólnej cyrkulacji atmosferycznej zachodzącej w skali globalnej.

Uskok wiatru – zmiana prędkości wiatru związana czasami ze zmianą jego kierunku, zachodząca w stosunkowo krótkim czasie, w atmosferze ziemskiej. Uskok wiatru można rozłożyć na składową pionową i poziomą, przy czym poziomy uskok wiatru występuje w poprzek frontów pogodowych oraz na wybrzeżach, a pionowy uskok zazwyczaj blisko powierzchni ziemi, ale również w górnych warstwach atmosfery w pobliżu prądów strumieniowych oraz w górnych partiach stref frontowych.

Wir polarny – układ niskiego ciśnienia o charakterze cyklonu, związany z obszarem biegunowym planety, w szczególności Ziemi. Wir polarny na Ziemi jest zjawiskiem sezonowym, które najsilniejsze jest w trakcie nocy polarnej, dlatego jest nazywany także wirem nocy polarnej. Rozciąga się od tropopauzy, przez obszar stratosfery, do mezosfery.