WDemonstracja na placu Czerwonym w 1968 znana również jako demonstracja siedmiorga lub demonstracja na łobnym miestie – jedna z najgłośniejszych akcji protestacyjnych dysydentów radzieckich, przeprowadzona 25 sierpnia 1968 na placu Czerwonym w Moskwie w proteście przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację, obecnie symbol ruchu dysydenckiego w ZSRR.
WDestalinizacja – proces zapoczątkowany przez Nikitę Chruszczowa odczytaniem referatu na XX zjeździe KC KPZR w 1956 roku, mający na celu porzucenie wprowadzonego przez Józefa Stalina kultu jednostki. Termin określa także zmiany w polityce ZSRR spowodowane tzw. odwilżą polityczną po śmierci Stalina. Destalinizacja zakładała odejście od masowego terroru. W efekcie wydarzeń mających miejsce w ZSRR w polityce wewnętrznej PRL nastąpiła tzw. odwilż gomułkowska.
WGOELRO – plan elektryfikacji Rosji.
WKomunistyczna Partia Białorusi, do 1952 Komunistyczna Partia (bolszewików) Białorusi – komunistyczna partia istniejąca na Białorusi, która wyłoniła się w grudniu 1918 z RKP(b).
WLewicowa Opozycja, czasem określana jako Lewa Opozycja – frakcja WKP(b) działająca mniej więcej w latach 1923-1927, pod nieformalnym przywództwem Lwa Trockiego. Grupa ta brała udział w wewnątrzpartyjnej walce o władzę i dalszy kierunek przemian w ZSRR. Jej członkowie występowali pod hasłami „walki z biurokratyzacją kraju” i opowiadali się przeciwko uznaniu za obowiązującą koncepcji „socjalizmu w jednym kraju”, czemu przeciwstawiali koncepcję rewolucji permanentnej i dążenie do budowy socjalizmu w skali globalnej.
WLinia Curzona – proponowana linia demarkacyjna wojsk polskich i bolszewickich, opisana w nocie z dnia 11 lipca 1920 roku, wystosowanej przez brytyjskiego ministra spraw zagranicznych George’a Curzona do Ludowego Komisarza Spraw Zagranicznych RFSRR Gieorgija Cziczerina. Przebieg linii oparty został na „Deklaracji Rady Najwyższej Głównych Mocarstw Sprzymierzonych i Stowarzyszonych w sprawie tymczasowej granicy wschodniej Polski” z 8 grudnia 1919 roku. W rzeczywistości lord Curzon nie był ani autorem tej koncepcji, ani jej zwolennikiem. Za faktycznego twórcę linii Curzona uważa się eksperta ds. Europy Środkowo-Wschodniej w brytyjskim ministerstwie spraw zagranicznych pochodzenia polsko-żydowskiego – Lewisa Bernsteina Namiera. Stąd niekiedy bywa ona określana jako linia Curzona-Namiera lub linia Namiera.
WMasakra 9 kwietnia 1989 w Tbilisi – stłumienie przez wojska Zakaukaskiego Okręgu Wojskowego pokojowej demonstracji niepodległościowej Gruzinów, w Alei Rustawelego w Tbilisi.
WMołdawianizm – koncepcja polityczna, kulturalna i historyczna zakładająca, że Rumuni i Mołdawianie stanowią dwa odrębne narody, mówiące dwoma różnymi językami.
WMuzeum Niemiecko-Rosyjskie Berlin-Karlshorst – muzeum poświęcone stosunkom niemiecko-rosyjskim, a szczególnie wojnie niemiecko-radzieckiej z lat 1941–1945.
WPałac Rad – projekt gmachu Rady Najwyższej ZSRR w Moskwie w pobliżu Kremla, na miejscu zburzonej w tym celu Cerkwi Chrystusa Zbawiciela. Konkurs architektoniczny zwyciężył neoklasyczny projekt Borisa Iofana, później zmieniony przez Jofana, Władimira Szczuko i Władimira Gelfrejcha w drapacz chmur. Gdyby budynek powstał, stałby się najwyższą w swoim czasie budowlą na świecie.
WPieriestrojka – potoczna nazwa procesu przekształceń systemu komunistycznego ZSRR w okresie 1985–1991. Początkowo pieriestrojka wraz z hasłami głasnost i uskorienia stanowiły symbol nowego kursu politycznego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego (KPZR). Plany reform popadającego w kryzys systemu gospodarczego ZSRR zostały opracowane w latach 1983–1984 na zlecenie Jurija Andropowa, ówczesnego przywódcy ZSRR, a procesy zostały zapoczątkowane w kwietniu 1985 przez Michaiła Gorbaczowa. Istotą pieriestrojki była modernizacja gospodarki, częściowe jej urynkowienie, zwiększanie swobód obywatelskich oraz ocieplenie stosunków z państwami zachodnimi, dzięki którym zachowałby się system komunistyczny w Związku Radzieckim.
WPięciolatka, pięcioletni plan rozwoju gospodarki narodowej – nazwa planów gospodarczych ZSRR począwszy od roku 1928.
WUkład białowieski – nazwa nadawana porozumieniu o utworzeniu Wspólnoty Niepodległych Państw, zawartemu przez przewodniczącego Rady Najwyższej Republiki Białorusi oraz prezydentów Rosji i Ukrainy 8 grudnia 1991 na spotkaniu w Wiskulach oraz w pobliskim Brześciu nad Bugiem.
WProtest robotników w Nowoczerkasku – protest robotników radzieckich w Nowoczerkasku w dniach 1 i 2 czerwca 1962 roku, który przeszedł do historii pod nazwą „krwawa sobota”.
WPucz moskiewski, pucz sierpniowy lub pucz Janajewa – próba powstrzymania rozpadu systemu komunistycznego w przeżywającym głęboki kryzys ekonomiczny ZSRR. Nieudany zamach stanu przeciw władzy prezydenta Związku Radzieckiego Michaiła Gorbaczowa, próba przejęcia władzy w ZSRR przez „twardogłowych” liderów KPZR, przeprowadzona w dniach 19–21 sierpnia 1991 roku. Twórcy zamachu wykorzystali powszechne niezadowolenie biurokracji państwowej oraz armii wobec głasnosti i pieriestrojki, uwięzili Gorbaczowa, a wiceprezydent Giennadij Janajew przejął jego stanowisko. Do Moskwy weszło wojsko radzieckie wyposażone w czołgi i otoczyło wszystkie ważniejsze gmachy. Przywódcy puczu nie mieli jednak klarownego scenariusza przewrotu ani wystarczającej determinacji, żeby go skutecznie wykonać. Sprzeciwiający się zamachowi prezydent RSFRR Borys Jelcyn bezzwłocznie przekształcił budynek rosyjskiego parlamentu w centrum oporu i unieważnił rozkazy nowego przywództwa. Jelcyn uzyskał poparcie społeczeństwa, lojalnych jednostek wojskowych i międzynarodowe. Pucz Janajewa nie powstrzymał reform a doprowadził do ich gwałtownego przyspieszenia, wynosząc przy tym do władzy Jelcyna, który zastąpił Gorbaczowa. Podczas puczu zginęło 15 osób.
WRada Komisarzy Ludowych RFSRR, RKL RFSRR, Sownarkom RFSRR stanowiła rząd Rosyjskiej Republiki Radzieckiej wskutek rewolucji pażdziernikowej 1917 roku do 19 lipca 1918 roku, następnie Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej wskutek Konstytucji Rosji z 10 lipca 1918 roku do 15 marca 1946 roku.
WRady Pracy i Obrony – jeden z najwyższych organów RFSRR, następnie ZSRR, który zaczął działać w warunkach wojny domowej i interwencji wojskowej. Odpowiedzialna za zarządzanie rozwojem gospodarczym i obroną, kierowała działalnością resortów i branż.
WRadziecka Komisja Kontroli w Niemczech – organ rządu ZSRR, instytucja nadzoru i zarządzania aparatem radzieckim nad kierownictwem NRD. Działała w okresie od 10 października 1949 do 28 maja 1953.
WRewolucyjna Rada Wojskowa Republiki (ros.) Революционный Военный Совет Республики (RWSR) — najwyższy kolegialny organ władzy wojskowo-politycznej radzieckiej Rosji.
WRada Gospodarki Narodowej – instytucje zarządcze i planowe w radzieckiej gospodarce, powstałe po reformie gospodarczej roku 1957 w erze Chruszczowa.
WUskorienije – nazwa reform w gospodarce Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich przeprowadzonych w latach 1985–1987. Uskorienije wraz z pieriestrojką (przebudową) i głasnostią (jawnością) były programami zmian w polityce gospodarczo-społecznej ZSRR, przeprowadzanymi przez Sekretarza Generalnego KC KPZR Michaiła Gorbaczowa.
WWojna na wyczerpanie – wojna lokalna prowadzona w latach 1967–1970 pomiędzy Izraelem a Egiptem, w którą zaangażowane były także Syria, Jordania i Organizacja Wyzwolenia Palestyny. Strona arabska miała również wsparcie wojskowe ZSRR i Kuby. Wojna została zapoczątkowana przez Egipt, uznający, że długotrwały konflikt z Izraelem doprowadzi do licznych strat w ludziach i osłabi gospodarkę Izraela. Miałoby to doprowadzić do wycofania się Państwa Izrael z półwyspu Synaj, zajętego przez Siły Obronne Izraela podczas wojny sześciodniowej w 1967. Głównym obszarem działań wojennych była strefa Kanału Sueskiego oraz oba wybrzeża Morza Czerwonego. Do starć dochodziło również w głębi terytorium egipskiego i jordańskiego, a także na Zachodnim Brzegu i Wzgórzach Golan. Wojna została zakończona zawieszeniem broni w 1970.
WWysiedlenie Ukraińców z Polski do ZSRR – akcja masowych przesiedleń, przeprowadzona w oparciu o kryterium etniczne na polsko-ukraińskim pograniczu narodowościowym w latach 1944–1946. Wysiedlenie to nie objęło całej ludności ukraińskiej. Pozostałe na południowo-wschodnich terenach Polski osoby narodowości ukraińskiej zostały objęte akcją „Wisła”.
WZesłania w ZSRR – przymusowe deportacje i bezterminowe osiedlenia w specjalnie wyznaczonych osadach ludności cywilnej bez prawa opuszczania miejsca pobytu oraz z przymusem pracy prowadzone w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Zesłania były odrębną represją względem umieszczenia w łagrach.