W

Albatros galapagoski – gatunek dużego ptaka morskiego z rodziny albatrosów (Diomedeidae). Częściej uderza skrzydłami i rzadziej krąży niż inne albatrosy. Monotypowy.WyglądDziób jednolicie żółty, nogi niebieskawe. Głowa i szyja białe, z płowym nalotem na ciemieniu i tyle szyi. Wierzch ciała kasztanowatobrązowy, z delikatnymi jaśniejszymi prążkami, szczególnie dobrze widocznymi na kuprze i pokrywach nadogonowych. Wierzch skrzydeł i ogona brązowy. Spód ciała podobnie ubarwiony, jedynie biel szyi rozciąga się na górną część piersi. Spód skrzydeł jasny, z brązowym obrzeżeniem.RozmiaryDługość ciała do 89 cm. WiekDo 50 lat, gdy mają ok. 6 miesięcy, wzbijają się w górę, dojrzałość do rozmnażania po 5–6 latach. Łączą się w pary na całe życie.Zasięg, środowiskoAmeryka Południowa. Tereny lęgowe ograniczone do dwóch wysp: Española w archipelagu Galapagos i Isla de la Plata u wybrzeży Ekwadoru. Poza sezonem lęgowym na wybrzeżach Peru i Ekwadoru, gdzie ptaki nielęgowe przebywają cały rok. Jedyny wyłącznie tropikalny albatros.PożywienieŻywi się kałamarnicami, rybami i skorupiakami, ale także resztkami pożywienia postawionymi przez inne gatunki zwierząt.StatusMiędzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2007 roku uznaje albatrosa czarnonogiego za gatunek krytycznie zagrożony. Wcześniej – od roku 1988 miał status gatunku bliskiego zagrożenia, a od 2000 roku status gatunku narażonego. Liczebność populacji na wyspie Española w 2001 roku szacowano na 34 694 dorosłych osobników; trend liczebności uznaje się za malejący. Populacja z wyspy Isla de la Plata liczy tylko kilka–kilkanaście par lęgowych. Główne zagrożenia dla gatunku to zmiany klimatu, zjawisko pogodowe El Niño oraz zaplątywanie się w sieci rybackie i takle.

W

Chelonoidis abingdonii – wymarły gatunek żółwia żyjącego na wyspie Pinta w archipelagu wysp Galapagos.

W

Chelonoidis hoodensis – gatunek żółwia żyjącego na wyspie Española w archipelagu wysp Galapagos.

W

Chelonoidis phantasticus – gatunek żółwia żyjącego na wyspie Fernandina w archipelagu wysp Galapagos.

W

Conolophus – rodzaj gada z rodziny legwanowatych (Iguanidae).

W

Conolophus marthae – gatunek dużej jaszczurki z rodziny legwanowatych (Iguanidae), endemicznie występującej na wyspie Isabela w archipelagu Galapagos. Jego przedstawicieli po raz pierwszy zaobserwowano w 1986 roku, jednak jako nowy gatunek został opisany dopiero w 2009 roku. Jest odmienny morfologicznie, genetycznie i behawioralnie od pozostałych gatunków z rodzaju Conolophus i stanowi przykład jednej z najstarszych dywergencji na Galapagos.

W

Conolophus pallidus – gatunek dużej jaszczurki z rodziny legwanowatych, nazywany legwanem lądowym z Santa Fe. Występuje tylko na wyspie Santa Fe w archipelagu Galapagos. Na innych 6 wyspach występuje blisko z nim spokrewniony i bardzo podobny legwan galapagoski.

W

Czapla galapagoska – podgatunek czapli zielonawej, dużego ptaka z rodziny czaplowatych (Ardeidae), zamieszkującego Wyspy Galapagos. Takson o niepewnej pozycji taksonomicznej, przez niektórych systematyków wyodrębniany do rangi gatunku.BiotopZarośla mangrowe wszystkich wysp archipelagu. PożywienieZwierzęta wodne, głównie drobne, ryby i kraby chwytane przede wszystkim na płyciznach. LęgiGniazduje w koloniach. W ciągu roku wyprowadza 1 lęg. Gniazduje od września do marca.

W

Darwinka mała – gatunek niewielkiego ptaka z rodziny tanagr (Thraupidae). Jest endemitem występującym tylko na Galapagos. Jest rozprzestrzeniony na terenach leśnych i krzewiastych większości wysp z tego archipelagu. Odżywia się głównie małymi nasionami i pasożytami znajdywanymi w skórze żółwi i jaszczurek.

W

Gołębiak plamisty – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny gołębiowatych (Columbidae). Występuje na wyspach Galapagos należących do Ekwadoru.

W

Kłowacz kaktusowy – gatunek małego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae), wcześniej zaliczany do trznadli. Zamieszkuje Wyspy Galapagos. Należy do tak zwanych zięb Darwina.

W

Kłowacz namorzynowy – gatunek ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae), wcześniej zaliczany do trznadli. Jest to ptak należący do tak zwanych zięb Darwina. Jego występowanie ogranicza się tylko do archipelagu Galapagos. Kłowacze namorzynowe są ptakami nadrzewnymi, o długich cienkich dziobach, owadożernymi.

W

Kormoran nielotny – gatunek dużego, nielotnego ptaka z rodziny kormoranów (Phalacrocoracidae). Występuje na obszarze wysp Galapagos; jest narażony na wyginięcie. Jest to gatunek monotypowy.

W

Legwan galapagoski, legwan z Galapagos, legwan lądowy, konolof – gatunek dużej jaszczurki z rodziny legwanowatych (Iguanidae). Oprócz gatunku Conolophus subcristatus występującego na 6 wyspach archipelagu Galapagos wyróżnia się dwa inne gatunki z rodzaju Conolophus – Conolophus pallidus, występujący tylko na wyspie Santa Fe oraz Conolophus marthae, endemiczny dla wyspy Isabela. Analizy morfologiczne i genetyczne sugerują, że niektóre populacje legwana galapagoskiego mogą zasługiwać na status odrębnych gatunków.OpisMasywnie zbudowany, ciemno-żółto ubarwiony, na karku ma niewielki grzebień skórny. Sprawia wrażenie ociężałego. RozmiaryDługość ciała do ok. 125 cmMasa ciała samców do 13 kg BiotopŻyje na terenach suchych w głębi lądu z dala od wybrzeży morskich. PokarmWyłącznie rośliny rosnące nisko nad ziemią także kaktusy, które zjada wraz z kolcami, również opadłe owoce. Soczyste rośliny dostarczają im wilgoci, której potrzebują podczas suchych okresów. ZachowanieAby uniknąć gorącego, równikowego słońca południa szukają cienia pod kaktusami lub skałami. Wieczorem śpią w jamach wykopanych w gruncie, aby jak najdłużej utrzymać ciepło ciała. Legwany lądowe żyją w symbiozie z ziębami Darwina – podnoszą się na nogach i pozwalają małym ptakom usuwać kleszcze z ich ciał. RozmnażanieDojrzałość osiągają pomiędzy 8 a 15 rokiem życia. Samce obierają sobie terytorium, którego zaciekle bronią przed innymi samcami. Na swoim terytorium mają kilka samic. Samice wędrują do odpowiednich miejsc, by złożyć od 2 do 25 jaj w jamie wykopanej w piaszczystej glebie. Samica przez krótki czas broni jamy przed innymi samicami chcącymi złożyć jaja w tym samym miejscu. Młode legwany wylęgają się 3-4 miesiące później i dopiero po tygodniu wychodzą z gniazd. Jeśli przeżywają pierwsze, trudne lata życia z powodu braku pokarmu lub drapieżników mogą żyć dłużej niż 50 lat. WystępowanieGatunek endemiczny zasiedlający tylko wyspy Galapagos.

W

Legwan morski – gatunek gada z rodziny legwanów. Jest jedyną żyjącą jaszczurką żywiącą się w morzu.OpisOd głowy do ogona przez środek grzbietu biegnie ciągły, ząbkowany, skórny grzebień o rogowych kolcach. Całe ciało jest ciemne, szaroczarne, z jasnopopielatymi lub ceglastoczerwonymi plamami układającymi się w poprzeczne pręgi.Krótki, stępiony nos jest przystosowany do jedzenia alg rosnących na podwodnych skałach. Spłaszczony ogon znakomicie ułatwia pływanie. Nogi zakończone są ostrymi pazurami. Nadmiar soli z wody morskiej usuwany jest z krwi gada przez specjalne gruczoły połączone z nozdrzami tak, że co jakiś czas wydmuchują obłoki pary z nozdrzy, przez co kojarzyć się mogą z legendarnymi smokami ziejącymi ogniem. RozmiaryDługość ciała około 130 cm, z czego na ogon przypada około 80 cm.Masa ciała do 12 kg BiotopNadmorskie skały wulkaniczne nad podmorskimi łąkami alg. PokarmMorskie wodorosty zwłaszcza morszczyny, choć zdarza im się zjeść skorupiaka lub owada. ZachowanieNa lądzie ospałe, towarzysko spędzają czas na wygrzewaniu się w słońcu. w skupiskach do 4500 osobników przez milę, tak gęsto, że trudno jest znaleźć między nimi wolny kawałek lądu, by postawić stopę. Co jakiś czas skaczą ze skał do wody, gdzie doskonale pływają i nurkują do dna, aby zrywać pyskiem i od razu połykać rosnące tam rośliny. Gdy się najedzą wypływają na brzeg, aby znowu wygrzewać się w słońcu po kąpieli w chłodnawej wodzie. Te łagodne zwierzęta są bezbronne wobec rekinów i innych dużych ryb. RozmnażanieW porze godowej samce bronią swoich terytoriów na lądzie, gdzie kopulują z samicami. Samice składają jaja do wykopanych jam. Wylęgłe młode są czarne i z czasem, w miarę dojrzewania, nabierają kolory dorosłych osobników. WystępowanieGatunek endemiczny zasiedlający tylko wyspy Galapagos.

W

Pacyficzek galapagoski – gatunek gryzonia z rodziny chomikowatych, występujący endemicznie na wyspach Galapagos.

W

Petrel galapagoski, petrel ciemnogrzbiety – gatunek ptaka z rodziny burzykowatych (Procellariidae). W locie przeplata szybowanie kilkakrotnymi uderzeniami skrzydeł.SystematykaTakson ten dawniej bywał włączany do petrela antylskiego. Za podgatunek P. phaeopygia uznawano do niedawna petrela hawajskiego, klasyfikowanego obecnie jako osobny podgatunek. Po podziale taksonu petrel galapagoski jest gatunkiem monotypowym.

W

Uszanka galapagoska – gatunek drapieżnego ssaka morskiego z rodziny uchatkowatych. Zwierzęta te są nieco mniejsze od ich kuzynów – uszanek kalifornijskich – mają od 1,5 do 2,5 m długości i ważą od 50 do 250 kg. Żywią się głównie sardynkami. Ich naturalnymi wrogami są rekiny i orki. Zamieszkują Galapagos i w mniejszej ilości wyspę Isla de la Plata. Są często widywane przez turystów na plażach. Kolor ich skóry jest zróżnicowany – zazwyczaj brązowy lub brązowo-czarny. Ssaki te są w większości chronione, gdyż Galapagos wchodzą w skład Ekwadorskiego Parku Narodowego.

W

Zięby Darwina – grupa kilkunastu niewielkich, bardzo podobnych do siebie gatunków ptaków odkrytych przez Karola Darwina podczas wyprawy HMS Beagle. Początkowo zaliczono je jako podrodzinę Geospizinae z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae). Później rodzaje uprzednio do niej zaliczane zaklasyfikowano do rodziny trznadli (Emberizidae). Obecnie wszystkie zięby Darwina zaliczane są do tanagrowatych (Thraupidae).

W

Żółw słoniowy – gatunek jednego z największych żółwi na świecie. Podobny rozmiarem do żółwi olbrzymich z wysp Oceanu Indyjskiego. Jego pancerz grzbietowy może mieć 150 cm długości, a największy znaleziony osobnik mierzył 1,87 metra i ważył ponad 400 kg. Na ogół za duże uważa się osobniki, których waga przekracza 200 kg, a wysokość dochodzi do 1 metra. Samce są zwykle większe od samic. Liczba jego podgatunków jest niepewna - wyróżnia się ich do 15, z czego 5 jest już wymarłych; nie jest pewne, czy podgatunki te nie stanowią w istocie odrębnych gatunków bliźniaczych. Żółwie słoniowe żyją na wyspach Galapagos.