19 Berberowie

Berberowie – rdzenna ludność Berberii w północnej Afryce i na Saharze, pochodzenia chamito-semickiego.

Azawad, Azaouâd – region w północnym Mali, obejmujący tereny saharyjskie leżące na północ od Timbuktu. Jego nazwa pochodzi prawdopodobnie od nazwy Vallée de Azaouagh – suchej doliny leżącej w Mali i Nigrze i w tłumaczeniu oznacza „krainę transhumancji”. Nazwa tego regionu przyjęta została przez tuareskich rebeliantów z Narodowego Ruchu Wyzwolenia Azawadu (NMLA) jako nazwa postulowanego przez nich państwa Azawad.

Abbas ibn Firnas – arabski poeta, Berber, astronom, muzyk i konstruktor działający w średniowiecznej Andaluzji.

Garamantowie – północnoafrykański lud berberyjski wywodzący się prawdopodobnie z południowej Libii, żyjący w okresie od około V w. p.n.e. do 2 poł. VII w. n.e. na obszarach dzisiejszej Sahary, na ziemiach zwanych obecnie Fazzan. Garamantowie byli przodkami współczesnego ludu Tuaregów, żyjącego na tych samych terenach.

Ghadamis – miasto w zachodniej Libii, w oazie na Saharze, przy granicy z Algierią i Tunezją, ośrodek administracyjny gminy Ghadamis. Mieszka tu około 7000 osób – w większości są to Berberowie.

Guanczowie – pierwsi znani mieszkańcy Wysp Kanaryjskich. Ludność o nieznanym pochodzeniu znajdująca się na poziomie kultury neolitycznej podczas przybycia w średniowieczu Europejczyków. Zamieszkiwali głównie jaskinie skalne i posługiwali się własnym językiem. Ich kultura zanikła pod koniec XV wieku, pozostawiając nieliczne ślady.

Harira – zupa charakterystyczna dla kuchni berberyjskiej obszaru Maroka. Obecnie popularna w całej kuchni Maghrebu. W Tunezji nazywana lablabi.

I wojna berberyjska, zwana również wojną trypolitańską – pierwsza z dwóch wojen, do których doszło pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a muzułmańskimi państwami Afryki Północnej nazywanymi potocznie państwami berberyjskimi. Znajdowały się wśród nich Sułtanat Maroka i Trypolis, quasi-niepodległe miasto-państwo, nominalnie należące do Imperium Osmańskiego. Przyczyną wojny były powtarzające się ataki piratów berberyjskich na amerykańską żeglugę handlową.

II wojna berberyjska (1815-1816), w historiografii znana również jako wojna algierska, była drugim z dwóch konfliktów zbrojnych do jakich doszło na początku XIX wieku między Stanami Zjednoczonymi a nominalnie podległymi Imperium Osmańskiemu północnoafrykańskimi miastami-państwami: Algierem, Trypolisem i Tunisem, ogólnie nazywanymi państwami berberyjskimi. Wojna pomiędzy państwami berberyjskimi a USA zakończyła się w roku 1815; konflikt międzynarodowy został doprowadzony do końca w roku następnym, gdy do akcji weszły floty brytyjska i holenderska. Wojna ta doprowadziła do zaprzestania praktyki płacenia przez Stany Zjednoczone haraczy pirackim państwom i przyspieszyła ostateczną likwidację w regionie śródziemnomorza piractwa, które szerzyło się niepohamowanie w czasach osmańskiej dominacji. W ciągu kilku dziesięcioleci państwa europejskie potrafiły zbudować nowoczesne, potężnie uzbrojone okręty, którym nie mogli sprostać berberyjscy piraci nie dysponujący odpowiednią technologią.

Jusuf ibn Taszfin – władca Maroka z dynastii Almorawidów.

Ksar – ufortyfikowana osada lub siedziba plemienna, wznoszona z gliny i kamienia, często w oazach na pustyni na szlaku karawan. Ksary rozpowszechnione są przede wszystkim na obszarach zamieszkanych przez Berberów – na terenie obecnych krajów Maghrebu, zwłaszcza w Maroku na południe od gór Atlas.

Numidia – historyczne państwo Berberów w północnej Afryce. Obejmowało terytoria na zachód od Kartaginy i na wschód od Oranu. Później prowincja rzymska oraz prowincja kościelna ze stolicą w Milewe.

Piraci berberyjscy byli muzułmańskimi rabusiami morskimi, którzy działali na akwenach Morza Śródziemnego i Atlantyku w oparciu o porty Afryki Północnej od końca XI do początków XIX wieku. Wyruszając z północnoafrykańskich portów jak Tunis, Trypolis, Algier, Sala, czy też innych od Maroka po Cyrenajkę, żeglowali głównie wzdłuż pasa lądu zwanego Berberią. Napadali na statki i osady nadbrzeżne zarówno na Morzu Śródziemnym, jak i na Atlantyku wzdłuż zachodnich wybrzeży Afryki, a nawet daleko na północy, docierając aż do Islandii. Głównym celem tych rejz było chwytanie chrześcijan obojga płci, celem sprzedania ich na targach niewolników w Algierii i Maroku.

Republika Rifu – państwo powstałe 18 sierpnia 1921 po rewolcie berberyjskiej ludności zamieszkującej Rif (Rifenów) w Maroku Hiszpańskim.

Szeszonk I – faraon, władca starożytnego Egiptu, założyciel XXII dynastii libijskiej, z czasów Trzeciego Okresu Przejściowego. Prawdopodobnie panował w latach 946–925 p.n.e. Był synem Nimlota i Tanetsepeh. Objął tron po śmierci swego poprzednika, Psusennesa II. Często utożsamia się go z wymienionym w Starym Testamencie faraonem o imieniu Szyszak.

Tarik ibn Zijad – wódz berberski, który poczynając od 711 roku podbił tereny dzisiejszej Hiszpanii i rozpoczął kilkusetletnie panowanie arabskie w tym kraju.

Wattasydzi – dynastia sułtanów panujących w Maroku w latach 1472-1549.

Wojny berberyjskie - wojny prowadzone przez Stany Zjednoczone Ameryki w północnej Afryce i na Morzu Śródziemnym z muzułmańskimi państwami berberyjskimi.1801-1805 – I wojna berberyjska 1815-1816 – II wojna berberyjska