WZabór pruski – ziemie dawnej Rzeczypospolitej zajęte w wyniku rozbiorów przez Królestwo Prus.
WBeocja – pogardliwe określenie Wielkopolski, użyte przez poetę Kazimierza Brodzińskiego, a następnie dość powszechnie stosowane przez mieszkańców zaboru rosyjskiego i austriackiego jeszcze w okresie międzywojennym.
WDepartament kaliski, departament Prus Południowych istniejący w latach 1795–1807 ze stolicą w Kaliszu.
WDepartament piotrkowski, przejściowo departament łęczycki – jednostka administracyjna Prus Południowych 1793–1795 ze stolicą w Piotrkowie, utworzona zarządzeniem gabinetowym króla Prus z ziem zagarniętych w wyniku II rozbioru Polski.
WDepartament poznański – jednostka administracyjna Prus Południowych ze stolicą w Poznaniu, utworzona zarządzeniem gabinetowym króla Prus z dnia 7 kwietnia 1793 r. z ziem zagarniętych w wyniku II rozbioru Polski.
WDepartament warszawski, departament Prus Południowych istniejący w latach 1795–1807 ze stolicą w Warszawie.
WFinis Poloniæ! – spreparowany przez pruską propagandę, rzekomy okrzyk Tadeusza Kościuszki, który miał on wznieść 10 października 1794 roku po zakończonej klęską bitwie pod Maciejowicami.
WKomisja Kolonizacyjna – instytucja założona 26 kwietnia 1886 roku przez władze pruskie, z inicjatywy Otto von Bismarcka, pod kierownictwem nadprezydenta prowincji poznańskiej.
WNowy Śląsk – prowincja pruska istniejąca w latach 1795–1807. Była to odrębna jednostka administracyjna, która nie była położona na terenie historycznego Śląska. Została ona utworzona ze skrawka byłego województwa krakowskiego. Są to okręgi: Siewierza, Pilicy i Lelowa ze stolicą w Żarkach, anektowane przez Prusy w III rozbiorze Polski.
WObwód Nadnotecki, Dystrykt Nadnotecki – jednostka podziału terytorialnego Królestwa Prus w latach 1775–1807. Utworzona z części ziem zagarniętych I Rzeczypospolitej w czasie I rozbioru, położonych na południe od Prus Królewskich. W jego skład weszła część Wielkopolski i Kujaw z Inowrocławiem, Piłą i Bydgoszczą.
WProces berliński – proces sądowy władz pruskich przeciwko 254 uczestnikom konspiracji polskiej na terenie zaboru pruskiego zrzeszonych w Centralizacji Poznańskiej i Związku Plebejuszy oskarżanych o przygotowanie powstania wielkopolskiego w 1846.
WProwincja Poznańska – pruska prowincja istniejąca w latach 1848–1918. Utworzona z Wielkiego Księstwa Poznańskiego.
WPrusy Nowowschodnie, prowincja państwa pruskiego (1795-1807) utworzona na ziemiach polskich, zagarniętych przez Prusy w III rozbiorze (1795), z wyjątkiem części terenów województw mazowieckiego i rawskiego znajdujących się na lewym brzegu Wisły, które włączono wówczas do prowincji Prusy Południowe. Powiaty mazowieckie i dobrzyńskie znajdujące się na prawym brzegu Wisły, a należące od II rozbioru do Prus Południowych, odłączono od tej prowincji i przyłączono do Prus Nowowschodnich. Ostatecznie w granicach prowincji znalazły się przedrozbiorowe: województwo płockie, ziemia dobrzyńska, część województwa mazowieckiego, znaczna część województw podlaskiego i trockiego oraz niewielka część Żmudzi. Prowincja obejmowała obszar między Wisłą, Bugiem i Niemnem o powierzchni 55 000 km² z 1 mln mieszkańców. Stolicą prowincji był Białystok.
WPrusy Południowe – prowincja Królestwa Prus istniejąca w latach 1793–1807 na części ziem zagarniętych w wyniku rozbiorów I Rzeczypospolitej.
WRugi pruskie – masowe wysiedlenia Polaków i Żydów z paszportem rosyjskim i austriackim z Prus w latach 1885–1890. Osoby wysiedlone zamieszkiwały tam jako emigranci ekonomiczni przybyli z terytoriów Imperium Rosyjskiego i Austrii i nie nabyły obywatelstwa niemieckiego w okresie, gdy Prusy utworzyły Cesarstwo Niemieckie w 1871 r. Te wysiedlenia były przeprowadzone w sposób niehumanitarny i na zasadzie dyskryminacji etnicznej. W polskiej tradycji stały się jednym z symboli antypolskiej polityki Cesarstwa Niemieckiego i jej kanclerza Otto von Bismarcka.
WSkarb z Kiekrza – skarb odnaleziony w 1890 na terenie Kiekrza.
WZłoty Krzyż, zwany krzyżem chwaliszewskim, Złoty Pan Jezus na Chwaliszewie – krucyfiks wysokości ok. 4 metrów znajdujący się w Poznaniu w zachodniej części staromiejskiej dzielnicy Chwaliszewo, u wylotu ulicy o tej samej nazwie, w bezpośrednim sąsiedztwie placu Międzymoście i dawnego koryta Warty; aż do wytyczenia nowego koryta rzeki i zburzenia w 1968 roku mostu Chwaliszewskiego stanowił charakterystyczny element nabrzeżnego krajobrazu u wschodniego przyczółka przeprawy. Nazwa obiektu nawiązuje do stojącego na starym, drewnianym moście XVIII-wiecznego krzyża ze złoconą pasyjką oraz postawionego następnie w pobliżu przeprawy, zniszczonego podczas II wojny światowej żelaznego krucyfiksu z 1880 roku, którego cynkowa postać Chrystusa pokryta była warstwą 22,5-karatowego złota. Według rozpowszechnionego poglądu, jednak nieznajdującego źródłowego potwierdzenia, krzyż stoi w tym miejscu od ponad tysiąca lat, jego pierwotne pochodzenie wiązane jest z przyjęciem chrześcijaństwa przez Mieszka I w 966 roku. Z krzyżem tym wiąże się epizod oporu polskiej ludności Poznania w okresie kulturkampfu przeciwko decyzjom władz niemieckich chcących uniemożliwić ustawienie nowego krucyfiksu. W obecnej swej formie krzyż chwaliszewski pochodzi z 1945 roku.
WZwiązek Spółek Zarobkowych i Gospodarczych w Poznaniu – najstarsza centrala polskich spółek kredytowych w Wielkopolsce, powstała w 1871 jako Związek Spółek Polskich. Związek miał za zadanie popieranie istniejących spółek, zakładanie nowych oraz pomoc w wymianie finansowej.