Ruś KijowskaW
Ruś Kijowska

Ruś Kijowska – średniowieczne państwo feudalne w Europie Wschodniej, rządzone przez dynastię Rurykowiczów pochodzenia wareskiego. Najstarsze źródło do historii Rusi Kijowskiej Powieść minionych lat wiąże początki państwa z rokiem 862, w którym wódz Waregów Ruryk przybył do Nowogrodu Wielkiego w celu zażegnania sporów pomiędzy plemionami wschodniosłowiańskimi i fińskimi. Centrum państwa ruskiego zostało w roku 882 przeniesione z Nowogrodu do Kijowa, gdzie znajdowało się w czasie jego największego rozkwitu. Historiografia ukraińska wiąże silniej powstanie państwa z ustanowieniem stolicy w Kijowie w 882 roku i legendarnym założeniem miasta Kijowa przez trzech braci Kija, Szczeka i Chorywa.

Literatura Rusi KijowskiejW
Literatura Rusi Kijowskiej

Pojawienie się alfabetu cyrylickiego i języka pisanego na Rusi Kijowskiej było ściśle związane z przyjęciem chrztu przez Włodzimierza Wielkiego i cały rządzony przez niego kraj. Istnieją dowody, że pismo znane było na Rusi już wcześniej, jednak dopiero po 988 rozpowszechniło się. Od tego momentu na Rusi Kijowskiej rozwija się literatura, związana w pierwszej kolejności z Kościołem.

MałW
Mał

Mał – zgodnie z relacją Powieści minionych lat książę Drewlan ze stolicą w Iskorosteniu, przywódca buntu przeciwko Rusi Kijowskiej w 945 roku.

OgniszczaninW
Ogniszczanin

Ogniszczanin – termin pochodzący z jęz. starosłowiańskiego z XI–XIII w. określający człowieka wolnego o eksponowanej pozycji społecznej, mającego swój dom.

Rozbicie dzielnicowe RusiW
Rozbicie dzielnicowe Rusi

Rozbicie dzielnicowe Rusi – okres rozdrobnienia feudalnego w historii ziem ruskich, trwający od 1054 roku. W okresie tym Ruś rozpadła się na szereg księstw udzielnych (dzielnic), znalazła się pod panowaniem tatarskim (1240-1480) i uległa w znacznym stopniu litewskiej oraz polskiej ekspansji terytorialnej, w wyniku której zachodnie udzielne księstwa ruskie zostały wcielone do państw litewskiego i polskiego. Wydzielone w XIII wieku Księstwo Moskiewskie doprowadziło do zjednoczenia ziem Rusi Północno-Wschodniej i ustanowienia Carstwa Rosyjskiego w 1547 roku. W 1591 roku zostało zniesione ostatnie księstwo udzielne na Rusi. W wyniku rozbicia dzielnicowego nastąpił odmienny rozwój kulturowy poszczególnych dzielnic ruskich. Rozpoczął się proces formowania trzech narodów wschodniosłowiańskich: białoruskiego, rosyjskiego i ukraińskiego.

Ruś BiałaW
Ruś Biała

Ruś Biała – kraina historyczna na terenie dzisiejszej Białorusi i częściowo Rosji, położona w dorzeczu górnego Dniepru, między Ptyczem i Desną oraz w górnej części dorzecza Dźwiny, główne miasta: Mińsk, Mohylew, Smoleńsk, Połock, Witebsk i Mścisław. W historiografii polskiej definiowana jako obszar województw mińskiego, mścisławskiego, połockiego, witebskiego i smoleńskiego.

Ruś CzarnaW
Ruś Czarna

Ruś Czarna – kraina historyczna na terenie dzisiejszej Białorusi, położona między Prypecią, Ptyczem, dolną Berezyną i górnym Niemnem. Główne miasta regionu to Nowogródek, Wołkowysk, Słonim, Bobrujsk, Mozyr, Świsłocz, Nieśwież i powstałe później Baranowicze. Od północnego zachodu graniczy z Grodzieńszczyzną, od północy z Dzukią, od południa z Polesiem, od północnego wschodu z Rusią Białą, a od wschodu z Siewierszczyzną.

Republika NowogrodzkaW
Republika Nowogrodzka

Republika Nowogrodzka, Rzeczpospolita Nowogrodzka – średniowieczne państwo ruskie istniejące w latach 1136–1478, położone pomiędzy Morzem Bałtyckim a Syberią. Powstało na skutek usamodzielnienia się Księstwa Nowogrodzkiego w czasie rozbicia dzielnicowego Rusi. W państwie o ustroju feudalnym rozwinęła się z czasem specyficzna forma demokracji.

WaregowieW
Waregowie

Waregowie, Wariagowie – skandynawscy wikingowie, którzy w VIII i IX wieku działali w rejonach obecnej Ukrainy i Rosji, tworząc tam w późniejszym okresie m.in. pierwszy organizm państwowy, nazwany później Rusią Kijowską.

Zjazd w LubeczuW
Zjazd w Lubeczu

Zjazd w Lubeczu − zjazd sześciu książąt ruskich, który odbył się w 1097 w Lubeczu.