Action paintingW
Action painting

Action painting, action-art (ang.), malarstwo gestu – technika malarska i nurt wewnątrz ekspresjonizmu abstrakcyjnego, polegający na wykorzystaniu spontanicznego, nieskrępowanego regułami malarskimi gestu bezpośredniego rozlewania (chlapania) farby na płótno.

AerografikaW
Aerografika

Aerografika (aerografia) – technika malarska wykorzystująca pistolet natryskowy zwany aerografem, którego działanie polega na rozpylaniu farby poprzez strumień powietrza. Do malowania aerografem stosuje się wiele rodzajów farb, które są odpowiednio rozcieńczane, aby płynność natrysku nie była zakłócona.

Al seccoW
Al secco

Al secco – technika malarska polegająca na pokrywaniu suchego tynku farbami zmieszanymi z wodą.

BatikW
Batik

Batik – technika malarska polegająca na nakładaniu wosku i kąpieli tkaniny w barwniku, który farbuje jedynie miejsca niepokryte warstwą wosku. Dla uzyskania specjalnych efektów proces woskowania i farbowania można powtarzać wielokrotnie.

BistrW
Bistr

Bistr, bister – przezroczysty pigment wytwarzany z rozpuszczonej w wodzie i kleju smolistej sadzy, uzyskiwanej przy spalaniu różnych gatunków drewna, głównie bukowego.

ChiaroscuroW
Chiaroscuro

Chiaroscuro – termin stosowany czasem wymiennie ze "światłocieniem", ale kładący bardziej nacisk na różnice w natężeniu światła, podczas gdy "światłocień" oznacza ogólny rozkład świateł i cieni w dziele, dzięki którym uzyskuje się wrażenie trójwymiarowości.

CloisonizmW
Cloisonizm

Cloisonizm (kluazonizm) – sposób malowania opracowany przez Louisa Anquetina, Émile'a Bernarda i Paula Gauguina, kontynuowany przez malarzy skupionych wokół szkoły z Pont-Aven. Polegał na stosowaniu plam o jednolitej barwie otoczonych konturem.

DywizjonizmW
Dywizjonizm

Dywizjonizm – metoda malarska zapoczątkowana przez twórców impresjonizmu, rozwinięta przez neoimpresjonistów w tzw. pointylizm. Powstanie metody dywizjonizmu wiąże się z artystycznymi poszukiwaniami Claude’a Moneta.

EglomizacjaW
Eglomizacja

Eglomizowanie – technika zdobienia szkła płaskiego motywem dekoracyjnym wydrapanym na zaczernionej powierzchni rewersu lub namalowanym ciemnym lakierem.

EnkaustykaW
Enkaustyka

Enkaustyka – technika malarska, polegająca na stosowaniu farb w spoiwie z wosku pszczelego, czasem z dodatkiem olejów schnących dla zwiększenia płynności farby. Farby nakładano na podłoże w stanie płynnym, za pomocą podgrzewanych metalowych łopatek (cauterium). Znana była też metoda nanoszenia farb pędzlami, bardziej wygodna w wypadku malowania większych obrazów.

FreskW
Fresk

Fresk – technika malarstwa ściennego polegająca na malowaniu na mokrym tynku farbami odpornymi na alkaliczne działanie zawartego w zaprawie wapna. Inne nazwy to al fresco i buon fresco.

FrottageW
Frottage

Frottage, frotaż – technika odciskania faktury dowolnych przedmiotów na powierzchni papieru przez przyłożenie papieru do danej rzeczy i mocne pocieranie go ołówkiem.

GratażW
Grataż

Grataż – technika malarska polegająca na zdrapywaniu farby z płótna, wymyślona przez Joana Miró i Maxa Ernsta około 1926 roku.

GrisailleW
Grisaille

Grisaille, en grisaille – monochromatyczna technika malarska oraz obrazy uzyskane tą techniką, dające złudzenie trójwymiarowości. Używana do kunsztownego naśladownictwa kamiennych rzeźb, reliefów lub sztukaterii. Do malowania stosuje się tylko różne odcienie szarości.

GwaszW
Gwasz

Gwasz – farba wodna z domieszką kredy lub bieli, nadającej jej właściwości kryjące, oraz gumy arabskiej będącej spoiwem. Znana w Europie od średniowiecza, stosowana głównie w XVII i XVIII wieku, choć jest ona popularna do dzisiaj. Mianem tym określa się technikę malowania gwaszami, a także same obrazy nimi namalowane.

ImpastW
Impast

Impast – technika stosowana w malarstwie olejnym lub akrylowym, polegająca na nakładaniu farby grubą, wypukłą warstwą przy pomocy pędzla lub szpachli.

Kompozycja kulisowaW
Kompozycja kulisowa

Kompozycja (perspektywa) kulisowa – sposób oddawania głębi obrazu, odkryty już w prehistorii. Polega na tym, że elementy dalsze są częściowo zasłonięte przez elementy bliższe.

Kompozycja pasowaW
Kompozycja pasowa

Kompozycja (perspektywa) strefowa (pasowa) – rodzaj kompozycji znany już w starożytnym Egipcie, mający na celu oddanie głębi obrazu. Postacie pogrupowane są w poziome rzędy (pasy), zaś pasy wyższe przedstawiają osoby dalsze.

Kreda (technika artystyczna)W
Kreda (technika artystyczna)

Kreda – materiał do rysowania wykonany z naturalnego węglanu wapnia w formie pałeczek, czasem w drewnianej oprawie. Do prac artystycznych używa się go jak węgla i wymaga względnie szorstkiego papieru. Rysunki szkicowe, wykonywane naprędce wykonuje się na ciemnych tabliczkach lub podłożu prowizorycznym.

Kwadratura (architektura)W
Kwadratura (architektura)

Kwadratura – termin wprowadzony w epoce baroku na określenie symulacji elementów architektonicznych przy wykorzystaniu efektów złudzenia optycznego. Technika kwadratury łączy elementy architektury, malarstwa i rzeźby, dając efekt iluzji przestrzeni.

Labirynt fresków (Mariampol)W
Labirynt fresków (Mariampol)

Labirynt fresków (Mariampol) znajduje się w Mariampolu 12 na działce prywatnej Stanisława Radomińskiego, w gminie Parzęczew koło Łodzi. Zawiera 50 fresków artystów z 14 krajów.

LaserunekW
Laserunek

Laserunek – przezroczysta lub półprzezroczysta warstwa farby, zmieniająca ton lub barwę niższych warstw obrazu, zwłaszcza olejnego. Pochodzenie nazwy nie jest jasne, być może wywodzi się z określenia lasur w językach romańskich, tj. lazur, oznaczające błękit, ale także przejrzyste, jasne barwy.

LawowanieW
Lawowanie

Lawowanie − cieniowanie i nakładanie warstw koloru, często jednolitej barwy, za pomocą pędzla, piórka lub rapidografu. Technika ta ma na celu pogłębienie przestrzenności i plastyczności dzieła. Służy także do podkolorowania rysunku konturowego, wykonywania ciemnych partii oraz stworzenia efektów światłocieniowych. Jest często stosowana przy malowaniu akwarelami, tuszem i pastelami.

Malarstwo akryloweW
Malarstwo akrylowe

Malarstwo akrylowe – technika malarska wykorzystująca farby akrylowe. Malarstwo akrylowe jest alternatywą dla malarstwa olejnego i jednocześnie wygodniejszą techniką malarstwa od akwareli i gwaszu.

Malarstwo kredkamiW
Malarstwo kredkami

Malarstwo kredkami – pośrednia technika między rysunkiem i klasycznym malarstwem. Polega ono na pokrywaniu papieru barwnymi plamami za pomocą różnego rodzaju kredek. Współczesne kredki dają możliwość uzyskiwania za ich pomocą efektów bardzo zbliżonych do akwareli a nawet malarstwa olejnego. Przy pomocy miękkich kredek można nie tylko rysować szkice ale też tworzyć całkiem „pełnoprawne” obrazy. Tego rodzaju kredkami maluje się nie tyle za pomocą ich zaostrzonych końców jak to jest w przypadku kredek ołówkowych lecz wykorzystuje się ich całe powierzchnie boczne, dzięki czemu można szybko zamalowywać duże powierzchnie i uzyskiwać efekty fakturowe. W stosunku do malarstwa farbami kredki dają mniejszą możliwość mieszania barw ale jednocześnie dają większą precyzję i łatwość malowania.

Malarstwo na szkleW
Malarstwo na szkle

Malarstwo na szkle – rodzaj malarstwa, gdzie obraz występuje po drugiej stronie szkła. Malowany bywa przeważnie farbami olejnymi lub wodnymi za pomocą pędzla i pióra. Farby temperowe były używane zazwyczaj przez malarzy ludowych.

Malarstwo olejneW
Malarstwo olejne

Malarstwo olejne – technika malarska, posługująca się farbami olejnymi.

Malarstwo ścienneW
Malarstwo ścienne

Malarstwo ścienne – malowidła zazwyczaj dużych rozmiarów, malowane na ścianie albo przeznaczone do osadzenia na ścianie jako stały element wystroju budynku.

Malarstwo tablicoweW
Malarstwo tablicowe

Malarstwo tablicowe – malarstwo, w którym w odróżnieniu od monumentalnego malarstwa ściennego lub witrażu, jako podobrazie wykorzystuje się drewnianą deskę albo płytę z innego materiału takiego jak ceramika, metal, kość słoniowa itp.

Malarstwo temperoweW
Malarstwo temperowe

Malarstwo temperowe – technika malowania przy użyciu farb temperowych oraz dzieła malarskie powstałe w tej technice. Malarstwo to, znane od starożytności, było wiodącą techniką w okresie średniowiecza.

MalaturaW
Malatura

Malatura – część ornamentyki architektonicznej stanowiąca obraz malowany farbami, zwłaszcza na ścianie lub na drewnie, ale także na szkle. Malatury (malowidła) w architekturze najczęściej spotykane są w połączeniu z takimi technikami malarskimi jak fresk, graffiti, medalion, monochrom, polichromia, panneau, supraporta czy petroglify.

MonidłoW
Monidło

Monidło – rodzaj realistycznego obrazu, portretu namalowanego najczęściej na podstawie zdjęcia ślubnego. Charakterystyczną cechą tego zazwyczaj czarno-białego obrazu były podkolorowania - na czerwono usta i lazurowoniebieskie oczy. Inne detale były retuszowane. Często postaciom domalowywano bardziej kosztowne stroje.

Monochromatyzm (sztuka)W
Monochromatyzm (sztuka)

Monochromatyzm (sztuka) – użycie w obrazie tylko jednej barwy o różnych odcieniach.

MuralW
Mural

Mural – rodzaj malatury, nazwa pochodzenia hiszpańskiego oznaczająca w skrócie dzieło dekoracyjnego malarstwa ściennego, najczęściej monumentalne. Murale jako malarstwo ścienne pochodzi jeszcze z okresu prehistorii, były szczególnie rozpowszechnione w starożytnym Rzymie na ulicach miast.

PastelW
Pastel

Pastel – technika malarska i rysunkowa oraz środek rysunkowy i malarski w formie kolorowego sztyftu, służący do nanoszenia kolorowych pigmentów na podłoże. Mianem pastelu określa się także kompozycję malarską wykonaną tą techniką.

PentimentoW
Pentimento

Pentimento – poprawka lub zmiana wykonana przez artystę w czasie malowania obrazu, której ślady są widoczne na ostatecznej wersji. Wskazuje na to, że artysta zmienił zdanie co do kompozycji lub poszczególnych elementów w trakcie pracy nad dziełem.

Przejście tonalneW
Przejście tonalne

Przejście tonalne – w malarstwie, poligrafii, fotografii, równomierne przejście z jednej barwy do drugiej lub z jednego odcienia tej samej barwy do innego jej odcienia.

PuentylizmW
Puentylizm

Puentylizm lub pointylizm – neoimpresjonistyczna technika kształtowania formy obrazu, polegająca na budowaniu kompozycji obrazu poprzez zapełnianie gęsto rozmieszczonymi, różnobarwnymi punktami i kreskami kładzionymi na płótno czubkiem pędzla. Te punkty i kreski, oglądane z odpowiedniego, uzależnionego od ich wielkości oddalenia, zlewają się w jedno, tworząc obraz. Technika stanowiła rozwinięcie dywizjonizmu.

Quadro riportatoW
Quadro riportato

Quadro riportato – termin stosowany w sztuce, opisujący freski ujęte w architektoniczne ramy.

SangwinaW
Sangwina

Sangwina – czerwonobrunatna kredka używana do tworzenia szkiców lub rysunków. Nazwa pochodzi od łacińskiego określenia krwi. Mianem tym określa się również technikę rysunkową jak i rysunek wykonany tą techniką. Sangwiny używano już w renesansie.

SfumatoW
Sfumato

Sfumato – w malarstwie olejnym łagodne przejścia z partii ciemnych do jasnych, dające mgliste, "miękkie" efekty kolorystyczne. Technika ta wykorzystywana była szczególnie przez Rafaela Santi oraz Leonarda da Vinci i jego szkołę; w Polsce m.in. Daniela Schultza, Jacka Mierzejewskiego i Iwo Birkenmajera. Sfumato jest to zacieranie wyrazistości konturu dzięki łagodnym przejściom światłocieniowym - daje wrażenie oglądania obiektu przez mgłę lub dym. Leonardo da Vinci eksperymentował z techniką sfumato rozpościerając nad dziedzińcem płachtę materiału, która rozpraszała słoneczne światło, zalecał też swoim uczniom pracę nie w pełnym słońcu. Przykładem użycia tej techniki jest obraz Leonarda da Vinci św. Jan Chrzciciel oraz Mona Lisa. Sfumato było charakterystyczną techniką dla okresu renesansu.

SgraffitoW
Sgraffito

Sgraffito – technika dekoracyjna malarstwa ściennego.

Suchy pędzelW
Suchy pędzel

Suchy pędzel – technika malarska polegająca na nanoszeniu farby na podłoże prawie suchym pędzlem, często używana w modelarstwie dla podkreślenia detali.

Szablon (graffiti)W
Szablon (graffiti)

Szablon (graffiti) – technika malarska typowa dla street artu. Do malowania wykorzystuje się matryce, wycięte zazwyczaj w tekturze lub grubej folii, które przykłada się do malowanej powierzchni, a następnie pokrywa farbą. Najczęściej wykorzystuje się w tym celu farbę w sprayu, można jednak nakładać farbę również pędzlem lub wałkiem. Techniką tą można wykonać zarówno proste, jednokolorowe prace jak i prace bardziej skomplikowane, wymagające wykonania wielu matryc i dokładnego zaplanowania kolejności nakładania farb.

TesseraW
Tessera

Tessera – nazwa techniki mozaikowej wykonywanej przy pomocy małych dokładnie obrobionych, kwadratowych bądź prostokątnych kawałków kamienia (kostek) lub szkła barwionego albo złoconego. Wyraz „tessera” oznacza także pojedynczą kostkę.

Węgiel (sztuka)W
Węgiel (sztuka)

Węgiel – materiał rydunkowy, technika rysunkowa oraz rysunek wykonany tą techniką.

WitrażW
Witraż

Witraż – ozdobne wypełnienie okna, wykonane z kawałków kolorowego szkła wprawianych w ołowiane ramki osadzone między żelaznymi sztabami. Ramki stanowią kontur rysunku, kreskowanie na szkle lub malowanie na nim przeźroczystymi farbami oddaje charakterystyczne elementy. Witraże stosowano głównie w budownictwie sakralnym. Technika witrażu znana była w starożytności, jednak została rozpowszechniona od wczesnego średniowiecza, a rozwinęła się w sztuce gotyckiej. Renesans witrażownictwa nastąpił na przełomie wieków XIX i XX w sztuce secesji.