36 Taniec

Taniec – układ rytmicznych ruchów ciała, powstających spontanicznie pod wpływem bodźców emocjonalnych lub świadomie wyrażających pewne stany psychiczne, skoordynowanych zazwyczaj ze zrytmizowaną muzyką lub tylko elementem rytmicznym. Ruchy te mają wartość estetyczną i symboliczną, i są w danej kulturze uznawane za taniec przez wykonawców i odbiorców. Tańce mogą być podzielone i opisane ze względu na rodzaj choreografii, rodzaj ruchów lub historyczne pochodzenie.

Tańce luryjskie obejmują wiele tańców ludowych popularnych wśród różnych grup ludzi Lurów, którzy kształtowali, rozwijali i przenosili w kolejnych pokoleniach. Ze względu na wykryte przedmioty i wykopaliska archeologiczne z terenów zamieszkałych przez Luryjczyków, oczywiste jest, że historia tańca poprzedza migracja Aryjczyków do wewnętrznego irańskiego płaskowyżu.

Al-Ajjala – tradycyjny taniec ludowy pozorujący sceny walki z terenów północno-zachodniego Omanu i Zjednoczonych Emiratów Arabskich, wykonywany przez tancerzy ustawionych w dwóch rzędach twarzami do siebie, przy akompaniamencie bębnów i recytacji poezji. Uważany za narodowy taniec Zjednoczonych Emiratów Arabskich.

Arda – arabski taniec ludowy, wykonywany przez tancerzy ustawionych w dwóch rzędach twarzami do siebie, przy akompaniamencie bębnów i recytacji poezji. Arda z regionu Nadżd jest narodowym tańcem Arabii Saudyjskiej.

Bal – zabawa taneczna, zazwyczaj o poważnym charakterze. Bale najczęściej organizuje się w okresie karnawału. Odbywają się wieczorem i mogą trwać do późnych godzin nocnych, a ich większą część stanowi taniec towarzyski.

Maskarada – bal, na którym jego uczestnicy występują w maskach i przebierają się w kostiumy.

Cheerleading – zorganizowane układy składające się z elementów gimnastyki, tańca i akrobacji wykonywane w celu kibicowania zespołom sportowym w czasie meczów. Także osobna dyscyplina sportu. Cheerleading najpopularniejszy jest w USA, ale przyjął się też w wielu innych krajach.

Choreografia – pierwotnie zajmowała się układem ruchów tanecznych w balecie, komponowaniem tańca, dziś pojęcie to rozszerzyło się na wszystkie dziedziny, w których ruch ludzki ma charakter artystyczny – na pokazowe walki, ruch gwiazd muzyki rozrywkowej, łyżwiarstwo figurowe czy gimnastykę artystyczną. Coraz częściej także choreograf - będąc odpowiednikiem kompozytora na etapie tworzenia, czy dyrygenta albo reżysera w teatrze operowym - układa sceny walk na potrzeby filmu.

Danse macabre opus 40 – poemat symfoniczny Camille'a Saint-Saënsa z 1874 roku. Premiera odbyła się 24 stycznia 1875. Używana jest także nazwa Taniec szkieletów.

Diwa – określenie na popularną, cieszącą się rozgłosem śpiewaczkę opery albo operetki lub słynnej aktorki albo tancerki.

Film muzyczny – gatunek filmowy typowy dla kina amerykańskiego. Jego początki wiążą się z zastosowaniem dźwięku w kinach. Pierwszym filmem dźwiękowym, będącym jednocześnie filmem muzycznym, był Śpiewak jazzbandu (1927) z Alem Jolsonem w roli głównej.

Headbang, headbanging – energiczne machanie głową w rytm muzyki, najczęściej heavy metalu i pokrewnych. Początki zjawiska sięgają późnych lat 60 XX wieku, ewoluując w różne style, takie jak: up-down, circular swing czy side to side.

Improwizacja kontaktowa to technika tańca, w której konktakt fizyczny jest punktem startowym poszukiwań poprzez improwizację ruchową. Jest to więc forma improwizacji tanecznej i jedna z najbardziej znanych oraz najbardziej charakterystycznych form tańca postmodernistycznego.

Jazzówki – obuwie o charakterystycznym wyglądzie używane przez tancerzy jazzowych. Podeszwa obuwia jest miękka i umożliwia swobodne pointy, tylna część podeszwy jest na płaskim obcasie. Są spotykane także wysokie obcasy, jednakże takie jazzówki noszone są wyłącznie przez tancerzy broadway jazzu. Zdecydowanie większą popularnością cieszą się te na płaskim obcasie. Część górna obuwia tzw. podbicie zrobione jest z miękkiego i elastycznego materiału, ale często jest to także skóra. Buty wiązane są na sznurówki, co gwarantuje idealne dopasowanie do stopy i uniemożliwia obsunięcie obuwia podczas tańca. Obecnie kształt i wygląd niektórych jazzówek odbiega od kształtu i wyglądu klasycznych.

Mażoretki – wyraz zapożyczony z jęz. francuskiego. Słowo majorette znaczy mniej więcej majorki. Oznacza dziewczyny ubrane w paradne stroje zawierające elementy umundurowania galowego różnych służb i formacji.

Międzynarodowy Dzień Tańca – święto ustanowione w 1982 roku przez Komitet Tańca Międzynarodowego Instytutu Teatralnego będącego pod auspicjami UNESCO (ITI-UNESCO). Dzień obchodów 29 kwietnia wybrano na pamiątkę chrztu francuskiego tancerza i choreografa Jeana-Georges'a Noverre'a. Z okazji święta każdego roku inny artysta związany z tańcem przygotowuje orędzie do jego miłośników. Orędzia pisali m.in. Katherine Dunham, Maurice Béjart, Mahmound Reda, Kazuo Ohno i Robert Joffrey.

Mosh – typ zachowania, rodzaj tańca na występach zespołów grających muzykę hardcore, heavymetalową, punkrockową czy podobną, zazwyczaj „ciężką”. Moshujący agresywnie wymachują kończynami, zazwyczaj przed sceną lub w specjalnie wyznaczonej części widowni. Jest to bardziej agresywny rodzaj tańca pogo. Polega on na agresywnym, szybkim i dynamicznym wyrzucaniu łokci i pięści oraz rzucaniu się całym ciałem na innych moshujących uczestników koncertu. Z reguły nie jest mile widziane używanie nóg, co można wywnioskować ze sloganu "no karate in the pit".

Nazywam się Miliard – ogólnoświatowa kampania społeczna przeciw przemocy wobec kobiet, zapoczątkowana w 2011 przez Eve Ensler. Elementem wspólnym jest taniec, ponieważ tańcząc kobiety mają „rządzić” swoim ciałem.

Pałeczka mażoretkowa - jest to metalowy pręt osadzony na obu końcach gumowymi kulkami. Kulki są różnych kształtów, wielkości i kolorów. Pałeczki wykorzystywane są przez mażoretki do tańca, podrzucania i wykonywania ciekawych oraz trudnych figur przez mażoretki. Pręty są metalowe i posiadają srebrzystą barwę oraz mają od 20cm do 70 cm długości. Umiejętność tańca z pałeczką wymaga wielu ciężkich ćwiczeń oraz cierpliwości.

Parada masek Ijele – taneczna parada masek towarzysząca świętom, pogrzebom czy prośbom o dobry urodzaj w czasie pory suchej grup Ibo w stanie Anambra w południowo-wschodniej Nigerii.

Pary taneczne – konkurencja w łyżwiarstwie i wrotkarstwie figurowym, w której duety łyżwiarskie składające się z kobiety i mężczyzny wykonują taniec na łyżwach, bądź wrotkach / łyżworolkach.

Polonez – polski taniec narodowy, dawniej nazywany tańcem dworskim. Jest to taniec kołowy, korowodowy.

Taneczna mania, taneczna plaga, choreomania, taniec św. Jana, historycznie taniec św. Wita – społeczne zjawisko, które miało miejsce głównie w Europie pomiędzy XIV a XVII wiekiem. Polegało ono na gromadzeniu się grup niezrównoważonych tańczących ludzi, czasami liczących nawet setki osób równocześnie. Mania dotykała mężczyzn, kobiety i dzieci, którzy tańczyli aż do omdlenia ze zmęczenia. Jeden z pierwszych większych wybuchów tanecznej manii miał miejsce w Akwizgranie w 1347 w Świętym Cesarstwie Rzymskim i szybko rozprzestrzenił się po Europie. Jeden z bardziej znanych wybuchów plagi miał miejsce w Strasburgu w 1518 roku, również znajdującym się w Świętym Cesarstwie Rzymskim.

Taneczna plaga roku 1518 była jednym z przypadków choreomanii. Dotknęła pewną liczbę osób w Strasburgu w lipcu 1518 roku. Wiele osób tańczyło przez wiele dni bez odpoczynku, wskutek czego po około miesiącu trwania plagi odnotowano śmierć niektórych z nich z powodu ataku serca, udaru mózgu czy ogólnego wycieńczenia organizmu.

Taniec erotyczny – taniec służący bezpośrednio wzbudzeniu podniecenia seksualnego widza; podniecenie wywołuje odsłonięte lub ledwie osłonięte nagie ciało, strój eksponujący miejsca uznawane za erotyczne, ruchy tancerza lub tancerki imitują ruchy frykcyjne lub też ewentualne inne działania mające na celu skojarzyć taniec z grą miłosną lub stosunkiem seksualnym. Jedną z odmian tańca erotycznego jest taniec na rurze.

Taniec klasyczny (akademicki) – specyficzna forma tańca, zwana też baletem. Różnica polega na tym, że termin balet odnosi się do spektaklu odbywającego się na scenie, natomiast termin taniec klasyczny odnosi się do techniki, jakiej używają tancerze.

Taniec kołowy – jedna z najstarszych form tańca grupowego. Wywodzi się z tańców rytualnych i religijnych, ma charakter celebracyjny.

Taniec na rurze – rodzaj akrobatyki. Wywodzi się pierwotnie z indyjskiego tańca mallakhamb. Taniec nie ma bezpośrednio na celu wywołania podniecenia seksualnego poprzez ukazywanie nagiego ciała w różnych pozycjach lub obrotach tancerki w oparciu o pionowo ustawioną rurę, która może być wykonana z tytanu bądź niklowanego metalu zmniejszającego opór. Gładszy i śliski materiał umożliwia płynne obroty i ruchy.

Taniec Pytona – część procesu inicjacji wśród dziewcząt z plemienia Venda w Afryce Południowej.

Taniec śmierci – alegoryczny taniec, którego przedstawianie rozwinęło się w kulturze późnego średniowiecza, korowód ludzi wszystkich stanów z kościotrupem na czele, wyrażający równość wszystkich ludzi w obliczu śmierci.

Taniec towarzyski – forma rozrywki wywodząca się z tańców salonowych i zabaw ludowych, uprawiana od początku XX wieku, na początku był to taniec dla klas uprzywilejowanych, natomiast tańce ludowe pozostawiano klasom niższym. Dzięki muzyce jazz, która stała się bardzo popularna w latach 20., zaczęły lawinowo powstawać nowe style taneczne. Poszczególne tańce różnią się pochodzeniem, charakterem, schematem ruchów, ubiorem i muzyką. Jest to zestaw tańców partnerskich, od kilkunastu lat cieszy się popularnością również w Polsce.

Taniec współczesny – taniec oparty na idei baletu, pozbawiony jednak jego sztywnych zasad, w szczególności kładzie nacisk na pokazanie emocji tancerza, który tańcząc układ, stara się opowiedzieć odbiorcy pewną historię poprzez ruchy charakterystyczne dla rodzaju tej opowieści. Taniec współczesny jest bardzo luźną formą tańca, to znaczy, że nie ma ograniczeń tak, jak w balecie, co do ustawienia ciała – tutaj tancerz ma ogromną dowolność w kreowaniu ruchu, wykorzystywany jest tu ciężar ciała, grawitacja, oddech, swingi itp. W latach 70. XX wieku za sprawą Piny Bausch powstał teatr tańca, opierający się o technikę tańca współczesnego.

Tańcząca procesja – odbywająca się corocznie w Echternach w Luksemburgu procesja do grobu św. Wilibrorda, której uczestniczy tańczą. Stanowi obecnie popularną atrakcję turystyczną. Od 2010 roku wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.

Grand Prix "Wojciech" honoruje laureatów Ogólnopolskiego Konkursu Tańca im. Wojciecha Wiesiołłowskiego oraz wybitne osobowości promujące balet i taniec współczesny, którzy zapisali się w historii tańca polskiego. Nagroda przyznawana przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Szkołę Baletową w Gdańsku od 2005 roku.

Zespół Pieśni i Tańca Suszanie – najstarszy zespół folklorystyczny na Zaolziu, powstał przy miejscowym kole PZKO w Suchej Górnej.

Zumba – kompletny program treningowy, zawierający wszystkie elementy fitnessu: cardio, pracę mięśni, równowagę i gibkość. Choreografie inspirowane są głównie tańcami latynoskimi, ale także tańcem brzucha czy Quebraditą. Z informacji na stronie internetowej Zumba Fitness LLC wynika, że w cotygodniowych zajęciach Zumby uczestniczy ponad 15 milionów osób, a realizowane są one w około 200 000 miejscach w 180 krajach.