KronikaW
Kronika

Kronika – faktograficzny opis wydarzeń w układzie chronologicznym, również utwór dziejopisarski o charakterze literackim, typowy dla średniowiecza.

Annales FuldensesW
Annales Fuldenses

Annales Fuldenses – zbiór pochodzących z różnych klasztorów tekstów opisujących historię Europy w latach 714–901. Nazwa pochodzi od klasztoru w Fuldzie, w którym powstała jedna z jego redakcji. Tekst i struktura zbioru ustalone został w XIX wieku. Podobnie jak w przypadku zbioru zwanego Annales Regni Francorum, możliwych jest rozróżnienie kilku wersji.

Chronica Regum Mannia et InsularumW
Chronica Regum Mannia et Insularum

Chronica Regum Mannia et Insularum – średniowieczna kronika opisująca wczesną historię wyspy Man. Spisana została po łacinie w drugiej połowie XIII wieku przez nieznanego autora.

Chronicon LethrenseW
Chronicon Lethrense

Chronicon Lethrense – niewielka duńska kronika z XII wieku, napisana po łacinie. Kronika w całości została zawarta w Annales Lundenses, pierwotnie jest jednak dziełem osobnym; na temat jej pochodzenia i wieku panują sprzeczne poglądy.

Codex HolmiensisW
Codex Holmiensis

Codex Holmiensis – średniowieczna kronika duńska zawierająca Prawo Jutlandzkie ustanowione przez króla Waldemara II.

Codex RunicusW
Codex Runicus

Codex Runicus (CR) – 202-stronicowy rękopis sporządzony około roku 1300 pismem runicznym, czemu zawdzięcza swą nazwę, zawierający osiem tekstów o zróżnicowanej treści. Jego wyjątkowość polega na tym, że jest jednym z niewielu runicznych tekstów zapisanych na pergaminie, gdyż podstawowym nośnikiem pisma runicznego były przedmioty o twardej powierzchni jak kamień, drewno, metal czy kość. Ze względu na fakt, że rękopis zawiera m.in. średniowieczny kodeks prawny Skånske lov, stanowi on zabytek o wyjątkowej wartości historycznej i kulturowej.

Conversio Bagoariorum et CarantanorumW
Conversio Bagoariorum et Carantanorum

Conversio Bagoariorum et Carantanorum – traktat spisany po łacinie w Salzburgu ok. roku 870, opisuje życie i działalność prawdopodobnego założyciela Salzburga Ruperta, w szczególności jego pracę misyjną w Bawarii. Dokument przedstawia także działalność biskupów i opatów w archidiecezji w Salzburgu. Zawiera też historię Słowian karynckich.

Gesta DanorumW
Gesta Danorum

Gesta Danorum – średniowieczna kronika historii Danii.

Gesta Hammaburgensis ecclesiae pontificumW
Gesta Hammaburgensis ecclesiae pontificum

Gesta Hammaburgensis Ecclesiae pontificum – historyczny traktat napisany między 1075 i 1080 rokiem przez Adama z Bremy. Stanowi jedno z najważniejszych dzieł o średniowiecznej historii oraz geografii Europy północnej. Jest to także najstarsze pisemne źródło o odkryciu Ameryki przez Leifa Erikssona.

Gesta HungarorumW
Gesta Hungarorum

Gesta Hungarorum – najstarsza zachowana do naszych czasów kronika Węgier.

Historia ecclesiastica gentis AnglorumW
Historia ecclesiastica gentis Anglorum

Historia ecclesiastica gentis Anglorum – kronika Bedy Czcigodnego, napisana w języku łacińskim, której tematem jest historia chrześcijaństwa w średniowiecznej Brytanii, a zwłaszcza konflikt między kościołem rzymskim (łacińskim), a iroszkockim, zwanym również celtycko-chrześcijańskim.

Historia LongobardówW
Historia Longobardów

Historia Longobardów – główne dzieło mnicha benedyktyńskiego Pawła Diakona, napisane pod koniec VIII wieku, opisujące historię ludu Longobardów od ich mitycznych początków aż do śmierci króla Liutpranda w 743. Zawiera także sporo informacji na temat Bizancjum oraz Franków. Jest jednym z ważniejszych źródeł do dziejów Italii i Europy w wieku VII i VIII.

JosipponW
Josippon

Księga Josippona – jedno z najpopularniejszych hebrajskich dzieł historiograficznych w kulturze żydowskiej, opowiadające o losach Żydów w okresie Drugiej Świątyni. Powstała na podstawie m.in. łacińskiej wersji Wojny żydowskiej Józefa Flawiusza sporządzonej przez tzw. Pseudo-Hegesippusa. Autor wskutek nieporozumienia nazywany był Józefem ben Gorionem i żył w 1. poł. X wieku w południowej Italii. Nie wiadomo dokładnie, w jaki sposób powstało imię Josippon, podług którego określa się obecnie samą księgę. Prawdopodobnie jeszcze w X lub w XI w. Księga Josippona uzyskała tłumaczenie arabskie, a w XIV w. etiopskie.

Kapitularz diedenhofeńskiW
Kapitularz diedenhofeński

Kapitularz diedenhofeński – średniowieczny podwójny kapitularz króla Karola Wielkiego, który został wydany 24 grudnia 805 roku w Diedenhofen.

Kodeks z RodyW
Kodeks z Rody

Kodeks z Rody, hiszp.: Códice de Roda, Códice de Meyá – średniowieczny manuskrypt zawierający informacje na temat Królestwa Nawarry i jego sąsiadów w IX wieku.

KojikiW
Kojiki

Kojiki – spisane w 712 roku przez Ō-no Yasumaro na rozkaz cesarzowej Gemmei dzieło, mające stanowić oficjalną historię Japonii. Składa się z trzech zwojów:pierwszy zawiera mity i legendy, opisuje proces rozdzielenia nieba i ziemi, stworzenia Japonii oraz zesłanie boskiego wnuka na ziemię; drugi to dzieje pierwszego cesarza Japonii, legendarnego Jimmu i opis panowania piętnastu kolejnych władców; trzeci to dzieje osiemnastu kolejnych władców, poczynając od cesarza Nintoku, a kończąc na cesarzowej Suiko (593–628).

Kronika anglosaskaW
Kronika anglosaska

Kronika anglosaska – zbiór roczników przedstawiających dzieje anglosaskiej Brytanii, skompilowany pod koniec IX wieku, najprawdopodobniej w królestwie Wesseksu pod panowaniem króla Alfreda Wielkiego. Tekst oryginalnej kompilacji nie zachował się - dysponujemy jednak 9 manuskryptami z różnych klasztorów angielskich, gdzie tekst podstawowy był uzupełniany o późniejsze wydarzenia.

Kronika CzechówW
Kronika Czechów

Kronika Czechów, Kronika Kosmasa – dzieło historiograficzne, spisane przez praskiego kanonika, Kosmasa. Kronika powstała mniej więcej w tym samym czasie co pierwsza Kronika Galla Anonima.

Kronika DalimilaW
Kronika Dalimila

Kronika Dalimila, Kronika tak zwanego Dalimila – pierwsza kronika napisana w języku czeskim. Napisana wierszem przez nieznanego autora na początku XIV wieku. Kronika jest kompilacją informacji zawartych w starszych czeskich kronikach pisanych po łacinie oraz osobistych doświadczeń autora. Opisane w niej wydarzenia kończą się przed 1314, ale zazwyczaj jest publikowana wraz z zapisami późniejszych autorów opisującymi wydarzenia do roku 1319.

Kronika Henryka ŁotyszaW
Kronika Henryka Łotysza

Kronika Henryka Łotysza – dokument opisujący historię Liwonii i okolicznych ziem w okresie 1180-1227. Pomijając nieliczne wzmianki w Powieści minionych lat, pochodzącej z XIII-wiecznej Rusi Kijowskiej, jest to najstarsze znane źródło pisane dotyczące historii tych ziem. Dla licznych epizodów dotyczących wczesnych etapów chrystianizacji ludów bałtyckich jest jedynym źródłem, jakie dotrwało do naszych czasów, niektóre znajdują potwierdzenie także w liwskiej kronice rymowanej i latopisie nowogrodzkim.

Kronika IlustrowanaW
Kronika Ilustrowana

Kronika Ilustrowana – łaciński kodeks, ilustrowana kronika opisująca legendarne pochodzenie oraz średniowieczną historię Węgrów do XIV w., do panowania Karola Roberta. Powstała na dworze Ludwika I Wielkiego około roku 1360, jej autorem jest Marek z Kaltu. Kronika nie została ukończona, jej tekst urywa się nagle w połowie zdania.

Kronika SłowianW
Kronika Słowian

Kronika Słowian – średniowieczne dzieło historyczne autorstwa mnicha Helmolda, który towarzyszył jako kronikarz niemieckim wyprawom chrystianizacyjnym na Połabiu i Pomorzu Zachodnim. Jest kontynuacją dzieła Gesta Hammaburgensis Ecclesiae napisanego przez Adama z Bremy. Kronika jest jednym z najważniejszych źródeł opisujących wierzenia, obyczaje, kulturę, organizację społeczną oraz życie codzienne Słowian połabskich z okresu przed przyjęciem przez nich chrześcijaństwa, źródłem wiedzy dotyczącej stosunków społeczno-politycznych w XII wieku na ziemiach Obodrytów, Chyżan, Wagrów, Wieletów, które obecnie leżą na terenie Meklemburgii w Niemczech. Opisuje też wydarzenia z życia słowiańskiego księcia Gotszalka.

Kronika ThietmaraW
Kronika Thietmara

Kronika Thietmara – kronika spisana w latach 1012–1018 przez biskupa merseburskiego oraz kronikarza Thietmara z Merseburga. Jedno z najważniejszych źródeł historycznych Europy Środkowej wczesnego średniowiecza stanowiący materiał źródłowy do historii wielu europejskich krajów m.in. Niemiec, Polski, Czech.

Kronika ThurócziegoW
Kronika Thurócziego

Kronika Thurócziego to kronika napisana po łacinie przez Jánosa Thurócziego. Oryginalny tytuł: Chronica Hungarorum.

Kronika z RoskildeW
Kronika z Roskilde

Kronika z Roskilde – krótka duńska praca historyczna (kronika), którą można nazwać najstarszą znaną próbą napisania spójnej historii Danii od momentu wprowadzenia chrześcijaństwa do czasów autora. Praca napisana została w języku łacińskim.

Księga RogeraW
Księga Rogera

Księga Rogera, „Księga przyjemnych podróży przez nieznane lądy”), znana po łacinie jako Tabula Rogeriana – geograficzny opis świata oraz jego przedstawienie na mapie stworzone przez arabskiego geografa Muhammada al-Idrisiego w roku 1154 dla króla Sycylii Rogera II. Oryginał księgi znajduje się obecnie w Bibliotece Narodowej w Paryżu.

Latopis ŁawrientiewskiW
Latopis Ławrientiewski

Latopis Ławrientiewski, Latopis Laurentego, Latopis Suzdalski – zbiór kronik zawierający najstarszą wersję Powieści minionych lat i jej kontynuację zwaną Latopisem Suzdalskim, związaną głównie z wydarzeniami dotyczącymi Rusi Włodzimiersko-Suzdalskiej.

Latopis RadziwiłłowskiW
Latopis Radziwiłłowski

Latopis Radziwiłłowski lub Latopis Królewiecki – kopia średniowiecznej kroniki ruskiej, z 617 ilustracjami historii Rusi Kijowskiej do 1206 roku. Kopia ta została sporządzona przypuszczalnie na Litwie w XV lub na początku XVI wieku. Tekst kroniki odpowiada starszemu Latopisowi Troickiemu z Ławry Troicko-Siergijewskiej i podobnie jak Latopis Troicki, zawiera tzw. drugą redakcję Powieści minionych lat znaną z Latopisu Ławrientiewskiego (1377).

Liber chronicarumW
Liber chronicarum

Liber chronicarum – inkunabuł wydany w 1493 w Norymberdze, w oficynie Antona Kobergera z drzeworytniczymi ilustracjami pochodzącymi z pracowni Michała Wolgemuta i tekstem napisanym przez Hartmanna Schedla. Słowa Liber cronicarum to popularny i będący w użyciu skrót od tytułu pełnego: Liber cronicarum cum figuris ymaginibus ab inicio mundi. W Polsce w dość powszechnym użyciu są również określenia: Kronika Świata, Kronika Schedla lub Kronika norymberska.

Liber EliensisW
Liber Eliensis

Liber Eliensis – angielska kronika napisana w XII wieku po łacinie.

Nuova CronicaW
Nuova Cronica

Nuova Cronica – XIV wieczna kronika w formie annału opisująca dzieje Florencji autorstwa bankiera i polityka Giovanniego Villani (1280–1348).

Powieść minionych latW
Powieść minionych lat

Powieść minionych lat – staroruski latopis, opisujący dzieje państwa ruskiego od czasów najdawniejszych do początku XII wieku, podstawowe źródło do poznania historii wczesnej Rusi Kijowskiej. Powstanie tekstu latopisu datuje się na 1113 rok. Najstarszy zachowany odpis pochodzi z 1377 roku. Po raz pierwszy opublikowana w 1767 roku w Sankt Petersburgu na podstawie Latopisu Nikonowskiego.

Roczniki KwedlinburskieW
Roczniki Kwedlinburskie

Roczniki Kwedlinburskie powstały w latach 1008–1030 w opactwie kwedlinburskim. Uważa się, iż autorem Roczników była kobieta. Roczniki poświęcone są przede wszystkim historii Świętego Cesarstwa Rzymskiego; zawierają również pierwszą pisemną wzmiankę Litwy („Litua”) zapisaną pod rokiem 1009. Oryginał Roczników nie zachował się; do naszych czasów przetrwała jedynie XVI-wieczna kopia przechowywana w Dreźnie.

Tajna historia MongołówW
Tajna historia Mongołów

Tajna historia Mongołów – anonimowa kronika z 1240 stanowiąca najstarszy znany zabytek piśmiennictwa mongolskiego. Została spisana pismem ujgurskim. Stanowi podstawowe dzieło do badań nad językiem, kulturą materialną i historią Mongołów.

Żylińska księga miejskaW
Żylińska księga miejska

Żylińska księga miejska, zwana też Księgą żylińską – 149-stronicowa kronika miejska spisywana po łacinie, niemiecku i w tzw. słowacyzowanej czeszczyźnie w latach 1378–1561 w Żylinie, uważana za najstarszy zabytek piśmiennictwa słowackiego.