WArchitektura romańska we Włoszech, początki średniowiecza we Włoszech przypadają na okres wewnętrznych walk, anarchii i niepokojów. Dopiero po objęciu władzy kościelnej przez papieża Grzegorza VII daje się zaobserwować pewne uspokojenie w stosunkach społecznych pomiędzy skłóconymi miastami i rodami Italii.
WBazylika Świętego Franciszka – XIII-wieczny kościół poświęcony św. Franciszkowi z Asyżu, znajdujący się w umbryjskim mieście Asyż.
WBaptysterium San Giovanni – najstarszy budynek usytuowany na Piazza San Giovanni we Florencji. Znajduje się w pobliżu wejścia do katedry Santa Maria del Fiore.
WBazylika św. Mikołaja Cudotwórcy w Bari – romańska bazylika mniejsza znajdująca się w mieście Bari, stolicy włoskiej prowincji Apulia. Uważana jest za symbol miasta i jeden z najcenniejszych zabytków architektury romańskiej we Włoszech. Jest celem pielgrzymek zarówno dla katolickich, jak i prawosławnych wiernych.
WBazylika Matki Bożej Wniebowziętej w Akwilei – bazylika z początku XI wieku, zbudowana na fundamentach jeszcze starszej świątyni, po której zachowała się pochodząca z IV wieku mozaika o powierzchni 760 m². W 1998 roku bazylika została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Bazylika była siedzibą patriarchów Akwilei.
WBazylika San Simpliciano w Mediolanie – kościół, który wznosi się w Mediolanie, przy Piazza San Simpliciano, w pobliżu Corso Garibaldi. Jest to świątynia o tradycjach sięgających czasów św. Ambrożego. Obecnie odbywają się tam często koncerty muzyki barokowej.
WBazylika św. Ambrożego w Mediolanie jest jednym z najstarszych kościołów w Mediolanie.
WCastel del Monte – zamek zbudowany w pierwszej połowie XIII w. przez cesarza Fryderyka II Hohenstaufa; uznawany za jedno z najdoskonalszych dzieł architektonicznych średniowiecza.
WKatedra w Cesenie – kościół rzymskokatolicki w Cesenie poświęcony Świętemu Janowi Chrzcicielowi. Katedra zlokalizowana jest w centrum miasta, przy placu Piazza Liberta. Świątynia jest siedzibą diecezji Cesena-Sarsina.
WKatedra w Cremonie – kościół rzymskokatolicki w Cremonie poświęcony Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny. Katedra zlokalizowana jest w centrum miasta, przy placu Piazza del Comune, niedaleko Urzędu Miasta. Świątynia jest siedzibą diecezji Cremona. Do katedry przynależy baptysterium oraz wieża Torrazzo.
WKatedra w Ferrarze – największy kościół w Ferrarze poświęcony św. Jerzemu męczennikowi w roku 1135. Święty Jerzy jest również patronem miasta. Katedra zlokalizowana jest w centrum miasta, niedaleko od zamku Estense.
WKatedra w Prato to główna katolicka świątynia oraz siedziba biskupa w toskańskim mieście Prato. Poświęcona jest św. Szczepanowi, pierwszemu chrześcijańskiemu męczennikowi. Jest to jeden z najstarszych kościołów w mieście, jego początki sięgają X wieku, wznoszono go w kilku etapach, kończąc główną konstrukcję w XII wieku. W świątyni znajdują się liczne cenne dzieła sztuki, w szczególności wysokiej jakości artystycznej rzeźby.
WSan Miniato al Monte – kościół we Florencji, zbudowany w miejscu wczesnochrześcijańskiej świątyni przez zakon benedyktynów. Budowę rozpoczęto w 1070, a zakończono w 1207.
WKościół św. Paragoriusza w Noli – kościół znajdujący się poza średniowiecznymi murami miasteczka Noli we Włoszech. Jest to zabytek architektury romańskiej. Od 1890 roku jest wpisany na listę włoskich zabytków państwowych.
WKatedra w Modenie – kościół rzymskokatolicki w Modenie poświęcony Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny oraz świętemu Geminianowi, który jest również patronem miasta. Katedra zlokalizowana jest w centrum miasta, przy placu Piazza Grande, w pobliżu Urzędu Miasta. Świątynia jest siedzibą archidiecezji Modena-Nonantola. Wraz z wieżą Torre Civica i całym placem Piazza Grande jest obiektem z Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO.
WOpactwo cystersów Chiaravalle di Fiastra – cysterski zespół klasztorny na terenie gmin Tolentino oraz Urbisaglia w prowincji Macerata w Marchii we Włoszech.
WOpactwo Pomposa – znajduje się we Włoszech, w gminie Codigoro, prowincja Ferrara. Jest jednym z najcenniejszych pod względem historycznym i architektonicznym opactwem w północnych Włoszech.
WOpactwo San Giovanni in Venere - kompleks klasztorny we Włoszech w gminie Fossacesia w prowincji Chieti. Składa się z klasztoru i bazyliki, wybudowanych na przełomie XII/XIII wieku na miejscu dawnego konwentu.
WPapieska Bazylika św. Antoniego w Padwie – największy kościół w Padwie. Wewnątrz znajduje się grób św. Antoniego Padewskiego. Mimo licznych pielgrzymek wiernych z całego świata bazylika ta nie posiada statusu głównego kościoła w mieście. Przez mieszkańców Padwy Bazylika nazywana jest „Il Santo”.
WPalazzo Pubblico, Palazzo Comunale – pałac w Sienie, zbudowany w latach 1297-1310 z cegieł i trawertynu, początkowo siedziba władz miejskich. W latach 1338 - 1348 przy pałacu zbudowano dzwonnicę - Torre del Mangia. W 1680 roku dobudowano dodatkowe piętro. Budynek znajduje się przy Piazza del Campo.
WKatedra w Parmie – kościół rzymskokatolicki w Parmie poświęcony Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny. Katedra zlokalizowana jest w centrum miasta, przy placu Piazza Duomo. Świątynia jest siedzibą diecezji Parma.
WBazylika San Michele Maggiore – rzymskokatolicki kościół w Pawii, dedykowany św. Michałowi. Jest kościołem parafialnym parafii San Michele Maggiore. Administracyjnie należy do diecezji w Pawii.
WBazylika San Pietro in Ciel d’Oro – rzymskokatolicki kościół w Pawii pod wezwaniem św. Piotra Apostoła. Jest kościołem klasztornym augustianów. Administracyjnie należy do diecezji Pawii. Jego nazwa pochodzi od złoconego sklepienia apsydy, względnie od dawnego, złoconego stropu kasetonowego. Znajdują się w nim relikwie św. Augustyna z Hippony, złożone w ozdobnym grobowcu oraz grobowce filozofa Boecjusza i króla Longobardów, Liutpranda.
WKościół San Francesco – rzymskokatolicki kościół w Pawii pod wezwaniem św. Franciszka z Asyżu. Jest kościołem parafialnym parafii Francesco d'Assisi. Administracyjnie należy do diecezji Pawii.
WKościół San Teodoro – rzymskokatolicki kościół w Pawii pod wezwaniem św. Teodora z tegoż miasta. Jest kościołem parafialnym parafii San Teodoro. Administracyjnie należy do diecezji Pawii.
WKatedra w Piacenzy – kościół rzymskokatolicki w Piacenzy poświęcony świętej Justynie z Padwy i Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny. Święta Justyna jest również patronką miasta. Katedra zlokalizowana jest w centrum miasta, przy placu Piazza Duomo. Świątynia jest siedzibą diecezji Piacenza-Bobbio.
WKatedra św. Zenona w Pistoi – najważniejszy kościół rzymskokatolicki w Pistoi poświęcony świętemu Zenonowi z Werony. Katedra zlokalizowana jest w centrum miasta, na placu Piazza del Duomo.
WPonte dell’Ammiraglio – średniowieczny, kamienny most w Palermo wzniesiony w XII w. nad rzeką Oreto; w 2015 r. wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO; w języku polskim dosłownie: Most Admirała.
WKatedra w Reggio Emilia – kościół rzymskokatolicki w Reggio nell’Emilia poświęcony Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny. Katedra zlokalizowana jest w centrum miasta, przy placu Piazza del Duomo, w pobliżu Urzędu Miasta. Świątynia jest siedzibą diecezji Reggio Emilia-Guastalla.