24 Zabytki starożytnego Egiptu

Aleja Sfinksów – długa, kamienna droga z figurami sfinksów, wzdłuż jej przebiegu, położona w Luksorze i łącząca świątynię Amona-Re ze Świątynią Narodzin.

Cokół berliński – część podstawy piedestału niezachowanego posągu z czasów starożytnego Egiptu zawierającego inskrypcję opisującą zwycięstwa Egiptu nad pobliskimi sąsiadami. Według niemieckiego archeologa prof. Manfreda Görga (1938–2012) inskrypcja na cokole prawdopodobnie pierwotnie zawierała najstarszą znaną wzmiankę o Izraelu, starszą od inskrypcji ze steli Merenptaha o jakieś dwa wieki. Artefakt jest przechowywany w Muzeum Egipskim w Berlinie.

Deir el-Bahari, Dajr al-Bahri – obecnie jest to stanowisko archeologiczne w Górnym Egipcie leżące na zachodnim brzegu Nilu naprzeciw Karnaku w wielkim zakolu skalnym utworzonym przez urwisko płaskowyżu Pustyni Libijskiej. Na południe wznosi się najświętsza z tebańskich gór - Góra Północna. Jest to szczególnie gorące i suche miejsce.

Deir el Medina – osada rzemieślników tworzących królewskie grobowce w Dolinie Królów, istniejąca w starożytnym Egipcie w okresie Nowego Państwa, współcześnie stanowisko archeologiczne.

Heraklejon – starożytny port w Egipcie nad Morzem Śródziemnym, usytuowany w pobliżu późniejszej Aleksandrii.

Kamień z Palermo – fragment stelli, wykonanej z czarnego bazaltu, zawierający annały staroegipskie, stanowiące jedno z najważniejszych źródeł informacji o najstarszych dziejach starożytnego Egiptu z podaną jednocześnie chronologią wydarzeń.

Kamień z Rosetty – zabytek piśmiennictwa staroegipskiego, którego odkrycie miało przełomowe znaczenie dla odczytania egipskich hieroglifów. Obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Brytyjskiego w Londynie.

Kolosy Memnona – posągi faraona Amenhotepa III z XVIII dynastii o wysokości 15,60 m. Waga każdego kolosa to około 800 ton. Postawiono je około 1370 p.n.e. w Tebach Zachodnich. Jest to jedyna zachowana część świątyni grobowej tego faraona, zniszczonej prawdopodobnie przez trzęsienie ziemi już za panowania Merenptaha. Dalsze zniszczenia poczynione zostały przez obfite wylewy Nilu.

Kościół Zawieszony, kościół Najświętszej Marii Panny – koptyjski kościół w Kairze, jeden z najstarszych w Egipcie, którego historia datowana jest na koniec III wieku.

Kot Gayera-Andersona – wykonana z brązu starożytna egipska figurka przedstawiająca kota. Znajduje się w zbiorach British Museum.

Lista z Abydos – spis władców starożytnego Egiptu w postaci reliefu umieszczonego na ścianie świątyni grobowej Setiego I w Abydos.

Nóż z Dżebel el-Arak – pochodzący z okresu Nagada II starożytny egipski kamienny nóż, znajdujący się w zbiorach Luwru.

Obelisk Egipski, zwany również Obeliskiem Teodozjusza. Przewieziony ze Świątyni Boga Amona w Karnaku w Egipcie i ustawiony na Hipodromie Konstantynopola przez cesarza Bizancjum Teodozjusza I w 390.

Obelisk z Luksoru – obelisk usytuowany w centralnej części paryskiego Placu Zgody (Place de la Concorde).

W Rzymie znajduje się co najmniej osiem starożytnych obelisków egipskich, przywiezionych po podboju Egiptu przez Cesarstwo Rzymskie, co najmniej pięć, wykonanych w czasach starożytnych w Rzymie lub z polecenia cesarzy rzymskich, stanowiących prawdopodobnie rzymskie kopie egipskich oryginałów oraz, najbardziej znane cztery, wykonane w czasach nowożytnych.

Paleta Narmera – kamienna paleta o wysokości 63,5 cm i szerokości 42 cm, wykonana z aleurytu, symbolicznie przedstawiająca ostatnią fazę podboju Dolnego Egiptu i tryumf Narmera (Menesa).

Sfinks – mityczne stworzenie, przedstawiane zazwyczaj jako lew z ludzką głową. Wizerunek ten wywodzi się z czasów egipskiego Starego Państwa – tworzonym wówczas rzeźbom starożytni Grecy nadali nazwę, określającą żeńskiego potwora, „dusicielkę”, wywodzącą się z greckiej mitologii. Podobne stworzenia pojawiają się także w kulturze południowo-wschodniej Azji. W sztuce europejskiej sfinks stał się popularnym motywem zdobniczym w renesansie. Później wizerunek tego stworzenia, często bardzo zbliżony do oryginalnej, egipskiej wersji, pojawił się w wielu innych kulturach.

Skrytka DB-320, obecnie znana głównie jako TT320 – grobowiec znajdujący się na południe od świątyni Hatszepsut w dolinie Deir el-Bahari, w Tebach Zachodnich. Pierwotnie głęboki skalny grobowiec wykuty dla królowej Inhapi, jednej z małżonek królewskich z czasów XVII dynastii. Grobowiec urządzony w czasach XXI dynastii przez kapłanów pod przewodnictwem Pinodżema II. Znajduje się w nim około 50 pochówków.

Stela Głodu z Sehel – starożytny tekst wyryty na granitowej skale wysepki Sehel na Nilu koło Asuanu w Górnym Egipcie. Jest apokryfem, lecz są głosy, że mogła powstać w oparciu o starsze, nieznane dziś dokumenty.

Stela Merenptaha – starożytna stela pokryta reliefem i towarzyszącą mu inskrypcją, pochodząca z 5. roku panowania króla Merenptaha, 3. dnia 11. miesiąca. Według datowania sotisowego, rok sporządzenia dokumentu przypada na lata 1236–1233 p.n.e., lecz powszechnie stelę datuje się na okres 1224–1208 p.n.e.. Dla uproszczenia przyjmuje się datowanie inskrypcji na drugą połowę XIII wieku p.n.e.

Talatat - nazwa pochodzi od arabskiego słowa talata, oznaczającego trzy, a do oficjalnej terminologii egiptologicznej została wprowadzona przez francuskiego archeologa Henriego Chevriera. Są to pokryte tekstami i malowidłami piaskowcowe bloki o wymiarach 52 x 26 x 24 cm, które zostały wykorzystane do wzniesienia zespołu budowli poświęconych kultowi Atona w Karnaku, w okresie panowania faraona Echnatona. Podobnych, lecz nieco mniejszych bloków, użyto do budowy świątyń w nowej stolicy Egiptu – Achetaton. Nazwę zawdzięczają swoim charakterystycznym wymiarom - szerokość każdego z nich jest równa potrójnej rozpiętości dłoni. Te stosunkowo małe bloczki można było łatwo wycinać ze złoża i transportować. Używano ich jak cegieł, co pozwalało na szybkie wznoszenie budowli. To właśnie niewielkie rozmiary uchroniły je przed zniszczeniem. Zostały użyte jako wypełnisko późniejszych budowli. Tysiące talatat znaleziono we wnętrzu pylonów II i IX w Karnaku, wzniesionych w czasie panowania Horemheba. Spomiędzy ścian tamtejszych świątyń wyciągnięto ponad 35 tysięcy inskrybowanych bloczków, tworzących trójwymiarowe puzzle.

Teby Zachodnie – obszar na lewym brzegu Nilu, ciągnący się od jego brzegów, poprzez Gurna, gdzie znajduje się Świątynia Milionów Lat Seti I, rozciągający się na północnym zachodzie przez Deir el-Bahari do Doliny Królów, na południowym zachodzie do Doliny Królowych oraz na południu do Medinet Habu i Świątyni Milionów Lat Amenhotepa III, z której jedyną pozostałością są Kolosy Memnona i Ramesseum w centrum.

Teksty złorzeczące – określenie na egipski zbiór dokumentów, pochodzących z XX–XVIII wieku p.n.e., tj. z okresu Średniego Państwa. Zbiór składa się z glinianych skorup i figurek, na których widnieją imiona panujących, nazwy miejscowości i ludów oraz klątwy, które rzucono na te podmioty. Według wierzeń, jeśli taki przedmiot z inskrypcją zbić i zakopać, to odpowiednio wróg faraona, wymieniony na nim, doświadczy przypisanego doń nieszczęścia.

Wielki Sfinks – monolityczny posąg sfinksa, znajdujący się na terenie kompleksu piramid w Gizie, w Egipcie. Rzeźba ma 72,85 m (początkowo 73,5 m) długości i 20 m wysokość, prawdopodobnie przedstawia wizerunek Chefrena. Niedawno pojawiły się jednak tezy, według których powstał za panowania Cheopsa.