Cyborium (Jan Maria Padovano)W
Cyborium (Jan Maria Padovano)

Cyborium autorstwa Jana Marii Padovano znajduje się w kościele Mariackim w Krakowie. Ukończone zostało w 1536 roku.

Dyptyk (sztuka sakralna)W
Dyptyk (sztuka sakralna)

Dyptyk to w sztuce sakralnej rodzaj artystycznego obiektu służącego celom dewocyjnym, składającego się z dwóch, połączonych zawiasami, tabliczek, składanych na podobieństwo książki, zwykle przenośnego, niewielkich rozmiarów. Na tabliczkach umieszczone są malowane lub płaskorzeźbione przedstawienia o treściach religijnych. Niewielkie dyptyki służyły prywatnemu nabożeństwu, np. w podróży.

Epitafium KallimachaW
Epitafium Kallimacha

Epitafium Filipa Buonaccorsiego zw. Kallimachem – jedno z dzieł Wita Stwosza znajdujące się w krakowskim kościele Św. Trójcy.

Fons VitaeW
Fons Vitae

Fons vitae – źródło, studnia lub naczynie z wyobrażeniem pijących zwierząt, które symbolizują orzeźwienie duszy przez chrzest (woda) i Odkupienie.

GisantW
Gisant

Gisant – termin pochodzenia francuskiego, używany od XV w. i oznaczający rzeźbiarskie przedstawienie zmarłych leżących na nagrobku. Typowy gisant przedstawia zmarłego leżącego na plecach z rękoma złożonymi na piersiach, w stanie wiecznego spoczynku, w oczekiwaniu na zmartwychwstanie.

Kielich królewski z TrzemesznaW
Kielich królewski z Trzemeszna

Kielich królewski z Trzemeszna, właśc. kielich tzw. królewski z Trzemeszna, zw. także drugim kielichem Dąbrówki – srebrny, częściowo złocony kielich z około 1180 roku. Przypisywany różnym środowiskom artystycznym: mozańskiemu, polskiemu, środkoworeńskiemu, angielskiemu. Cechy stylistyczne wskazują na związki z malarstwem miniaturowym kręgu klasztornego Regensburg-Prüfening i z tamtejszą ikonografią typologiczną.

Kielich Świętego WojciechaW
Kielich Świętego Wojciecha

Kielich Świętego Wojciecha

Madonna WieluńskaW
Madonna Wieluńska

Madonna wieluńska – potoczna nazwa srebrnego relikwiarza, przedstawiającego Madonnę z dzieciątkiem, przechowywanego do wybuchu II wojny światowej w Kościele św. Michała Archanioła w Wieluniu. Dzieło uznawano za jedno z najwspanialszych dzieł sztuki złotniczej przełomu gotyku i renesansu jakie znajdowało się w Polsce. Figura zaginęła podczas II wojny światowej.

Madonny z wannyW
Madonny z wanny

Madonny z wanny – ołtarze z wanien, popularna ozdoba we włoskich i latynoskich dzielnicach amerykańskich miast. Znana co najmniej od połowy XX wieku, wtedy na dużą skalę wymieniano żeliwne wanny na bardziej nowoczesne prysznice.

Monte de perfecciónW
Monte de perfección

Monte de perfección − cykl blisko 60 rysunków narysowanych przez św. Jana od Krzyża ok. 1579 dla swoich uczniów.

Sztuka mozarabskaW
Sztuka mozarabska

Mozarabska sztuka – architektura i sztuka Mozarabów, tj. chrześcijan, którzy mieszkali na Półwyspie Iberyjskim po jego podboju przez Arabów w 711 roku. Podbici chrześcijanie byli tolerowani, ale nazywano ich musta'rib, choć zachowali tradycyjną wiarę. Kontakt z kulturą i sztuką islamu okazał się znaczący i sztuka mozarabska stała się syntezą obu tradycji, chrześcijańskiej i muzułmańskiej. Tematyka tej sztuki wywodzi się z chrześcijaństwa, ale w stylu widoczne jest przyswojenie islamskich motywów i form dekoracyjnych. Nawet ci Mozarabowie, którzy emigrowali na terytoria odbite muzułmanom lub do innych krajów, tworzyli sztukę i architekturę w stylu mozarabskim. Częściowo z powodu migracji Mozarabów wpływy arabskie dotarły na północ Europy.

Nagrobek Kazimierza III WielkiegoW
Nagrobek Kazimierza III Wielkiego

Nagrobek Kazimierza III Wielkiego – gotycki nagrobek tumbowy z baldachimem, znajdujący się w bazylice archikatedralnej św. Stanisława i św. Wacława na Wawelu w Krakowie.

Nastawa ołtarzowaW
Nastawa ołtarzowa

Nastawa ołtarzowa – dekoracja ołtarza w kościele. Może być malowana, a także w formie płaskorzeźby lub rzeźby. W okresie średniowiecza i renesansu ustawiana na mensie ołtarzowej, często oddzielona od niej predellą. Od okresu baroku często jako samodzielnie stojąca, rozbudowana struktura umieszczana za ołtarzem.

OrantW
Orant

Orant, orantka – w sztukach plastycznych przedstawienie postaci modlącej się, na stojąco, ze wzniesionymi rękami, symbolizującej duszę zbawioną. Przedstawienie postaci w tej pozie było szczególnie popularne w sztuce wczesnochrześcijańskiej.

Pala (sztuka)W
Pala (sztuka)

Pala – typ monoscenicznej renesansowej nastawy ołtarzowej w formie prostokątnej tablicy bez zwieńczeń i szczytów, niekiedy w oprawie architektonicznej, z malowidłem przedstawiającym najczęściej Sacra Conversazione, wykształcony we Włoszech w I połowie XV wieku.

Plan klasztoru w Sankt GallenW
Plan klasztoru w Sankt Gallen

Plan klasztoru w Sankt Gallen – zachowany do dziś plan założenia klasztornego w St. Gallen, datowany na ok. 820. Plan ma wymiary 112 cm x 77,5 cm, został wykonany na pergaminie, a przechowywany jest obecnie w bibliotece klasztornej w Sankt Gallen. Uważany jest za wzorcowy, idealny plan klasztoru.

Płyta nagrobna prymasa Zbigniewa OleśnickiegoW
Płyta nagrobna prymasa Zbigniewa Oleśnickiego

Płyta nagrobna prymasa i arcybiskupa gnieźnieńskiego Zbigniewa Oleśnickiego – dzieło Wita Stwosza, znajduje się w katedrze w Gnieźnie.

PoliptykW
Poliptyk

Poliptyk – typ nastawy ołtarzowej charakterystyczny dla późnego gotyku.

SakramentariumW
Sakramentarium

Sakramentarium − specjalne pomieszczenie na Najświętszy Sakrament, pełniące podobną rolę co tabernakulum. Upowszechniło się w średniowieczu, a zwłaszcza w okresie gotyku.

Sztuka koptyjskaW
Sztuka koptyjska

Sztuka koptyjska – termin przyjęty dla określenia osiągnięć potomków starożytnych Egipcjan, którzy przyjęli wiarę chrześcijańską już w czasach apostolskich. Nazwę „koptowie” wprowadzili najeźdźcy arabscy w odniesieniu ludności zamieszkującej podbite przez nich tereny Egiptu.

TryptykW
Tryptyk

Tryptyk – typ nastawy ołtarzowej składający się z części środkowej oraz dwóch bocznych skrzydeł. Skrzydła są zwykle osadzone na zawiasach i ruchome, dzięki czemu mogą się zamykać, zasłaniając część środkową. Nazwa tryptyk odnosi się także do obrazów malarskich i płaskorzeźb, składających się z trzech części, które zazwyczaj można składać.

Tumba Piotra z BninaW
Tumba Piotra z Bnina

Tumba Piotra z Bnina – grobowiec biskupa kujawskiego autorstwa Wita Stwosza. Znajduje się w katedrze we Włocławku.

Złota różaW
Złota róża

Złota róża – statuetka w kształcie róży lub bukietu róż, wykonana ze złota, czasem srebra, poświęcona przez papieża.