Świątynia greckaW
Świątynia grecka

Świątynia grecka – budowla w starożytnej Grecji pełniąca funkcję „domu bóstwa”, mieszcząca posąg będący przedmiotem kultu.

AdytonW
Adyton

Adyton – miejsce święte, ukryta część starożytnego sanktuarium, świątyni, gaju świętego lub groty, do której dostęp mieli wyłącznie kapłani i osoby wybrane. Przechowywano w nim najcenniejsze świętości. Zwykle mieściło też kultowy posąg bóstwa, a czasami było miejscem wyroczni. Adyton zazwyczaj mieścił się w tylnej części naosu.

AizanoiW
Aizanoi

Aizanoi – starożytne miasto, nazywane drugim Efezem, znajdujące się w tureckiej prowincji Kütahya, w dystrykcie Çavdarhisar. Zostało odkryte w 1824 roku przez europejskich podróżników. Jest jednym z najważniejszych historycznych miejsc Anatolii. Słynie z najlepiej zachowanej świątyni Zeusa, pierwszego na świecie budynku giełdy i wspaniałego amfiteatru.

BassajW
Bassaj

Bassaj – stanowisko archeologiczne w Grecji, w Arkadii na Peloponezie, odległe o około 14 km od miejscowości Adritsana.

BrauronW
Brauron

Brauron – starożytne miasto greckie i sanktuarium ku czci Artemidy, położone na terenie dzisiejszej miejscowości Wrawrona (Βραυρώνα) we wschodniej części Attyki. Według Homera Brauron było miejscem zbiórki okrętów przed wyruszeniem na wojnę trojańską.

ErechtejonW
Erechtejon

Erechtejon – czteropoziomowa świątynia zbudowana na ateńskim Akropolu, poświęcona Posejdonowi i Atenie.

Filipejon w OlimpiiW
Filipejon w Olimpii

Filipejon – starożytna świątynia Zeusa ufundowana przez Filipa II Macedońskiego w Olimpii ok. 339–300 p.n.e., współcześnie część stanowiska archeologicznego w Olimpii, które w 1989 roku zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

HefajstejonW
Hefajstejon

Hefajstejon – świątynia poświęcona Hefajstosowi i Atenie, patronom rzemiosła, znajdująca się w dzielnicy Keramejkos ponad agorą u stóp Akropolu w Atenach.

Herajon na SamosW
Herajon na Samos

Herajon, także: świątynia Hery – starożytna świątynia Hery, obecnie stanowisko archeologiczne na greckiej wyspie Samos.

Herajon w OlimpiiW
Herajon w Olimpii

Herajon, także: świątynia Hery – starożytna świątynia Hery w Olimpii z ok. 600 p.n.e., współcześnie część stanowiska archeologicznego w Olimpii, które w 1989 roku zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

KurionW
Kurion

Kurion – kompleks archeologiczny w południowej części Cypru, w pobliżu miejscowości Episkopi, na zachód od Limassolu, położony w obszarze brytyjskiego terytorium Akrotiri, administrowany jednak przez cypryjskie Ministerstwo Starożytności. W jego skład wchodzą dwa stanowiska archeologiczne – pozostałości starożytnego miasta Kurion oraz oddalone o dwa kilometry na zachód sanktuarium Apollina.

LetoonW
Letoon

Letoon albo Letoön – starożytne sanktuarium i wyrocznia, najważniejsze miejsce kultu religijnego w Licji, sanktuarium związkowe Federacji Licyjskiej, obecnie stanowisko archeologiczne w południowo-zachodniej Turcji, w 1988 wraz z pobliskim Ksantos wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

PartenonW
Partenon

Partenon – świątynia poświęcona Atenie Partenos na akropolu ateńskim, wzniesiona w połowie V w. p.n.e. według planów Iktinosa i Kallikratesa pod nadzorem Fidiasza, który wykonał również elementy rzeźbiarskie.

SunionW
Sunion

Sunion – przylądek w Grecji u południowo-wschodnich wybrzeży Attyki. Znajdują się tu ruiny świątyni Posejdona, drugiej po Partenonie najchętniej fotografowanej w Grecji. Miejsce to znane jest też jako punkt widokowy do obserwacji Morza Egejskiego i zachodów słońca. Wzgórze z zespołem świątynnym to teren państwowego muzeum archeologicznego, czynnego właśnie „Do zachodu słońca”.

Świątynia Apollina w DelfachW
Świątynia Apollina w Delfach

Świątynia Apollina w Delfach – starożytna świątynia poświęcona Apollinowi w Delfach, współcześnie część stanowiska archeologicznego w Delfach, które w 1987 roku zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Świątynia Apollina w DidymieW
Świątynia Apollina w Didymie

Świątynia Apollina - ruiny starożytnej świątyni w miejscowości Didim, dawniejszej Didymie. Już w X wieku p.n.e. znano znajdujące się tu źródło. Uznawano je za święte najprawdopodobniej jeszcze przed przybyciem Jonów na te ziemie. Miejsce stało się równie ważne jak wyrocznia delficka. Kapłani sprowadzeni z Delf ukończyli budowę pierwszej świątyni w VI w. p.n.e. Została ona zburzona podczas wojny z Persami w 494 r. p.n.e. W IV wieku p.n.e. rozpoczęto jej odbudowę, w której uczestniczył także Aleksander Macedoński. Prac nigdy jednak nie ukończono. Podczas panowania na tym terenie Cesarstwa rzymskiego ponownie podjęto prace częściowo przebudowując świątynię. W świątyni, przy świętym źródle, przez cały ten czas pełnili swoją służbę kapłani Apollina. Dopiero za panowania cesarza Teodozjusza II zamieniona została na kościół i służyła chrześcijanom do 1453 roku, kiedy runęła w wyniku trzęsienia ziemi.

Świątynia Artemidy w EfezieW
Świątynia Artemidy w Efezie

Świątynia Artemidy albo Artemizjon – dla starożytnych Greków jeden z siedmiu cudów świata. Znana pod nazwą Artemizjonu stanowiła największą ozdobę Efezu w Azji Mniejszej.

Świątynia Ateny Alea w TegeiW
Świątynia Ateny Alea w Tegei

Świątynia Ateny Alea w Tegei – świątynia poświęcona Atenie Alea, bogini udzielającej azylu, znajdująca się w Tegei na Peloponezie.

Świątynia Ateny NikeW
Świątynia Ateny Nike

Świątynia Ateny Nike – niewielka świątynia w typie attycko-jońskiego tetrastylosu na Akropolu, na prawo od Propylejów, w południowo-zachodniej części wzgórza. Świątynię postawiono w V w p.n.e., choć jej zalążki sięgają okresu archaicznego. Projektantem był prawdopodobnie Kallikrates. Oddawano tam kult Atenie Zwycięskiej. Najlepiej zachowana świątynia jońska, trzykrotnie rekonstruowana.

Świątynia Posejdona na SunionieW
Świątynia Posejdona na Sunionie

Świątynia Posejdona – budowla sakralna starożytnej Grecji, wzniesiona w latach 444-440 p.n.e. na półwyspie Sunion ku czci boga mórz i oceanów Posejdona. Świątynia zbudowana jako peripteros heksastylos, stanowiła element świętego okręgu dedykowanego Posejdonowi, wiodła do niej droga ozdobiona monumentalną bramą, flankowaną przez portyk. Pozostałością świątyni są ruiny znajdujące się w obrębie zorganizowanego stanowiska archeologicznego podlegającego 2. Zarządowi Zabytków Prehistorycznych i Klasycznych Ministerstwa Kultury Grecji.

Świątynia Zeusa Olimpijskiego w AtenachW
Świątynia Zeusa Olimpijskiego w Atenach

Świątynia Zeusa Olimpijskiego, także: Olimpiejon – największa spośród świątyń starożytnej Grecji, znajdująca się w Atenach, poświęcona Zeusowi. Jej budowa trwała z przerwami od VI wieku p.n.e. do II wieku n.e.

Świątynia Zeusa w OlimpiiW
Świątynia Zeusa w Olimpii

Świątynia Zeusa – starożytna świątynia poświęcona Zeusowi w Olimpii, największa ówczesna świątynia na Peloponezie, doskonały przykład architektury doryckiej, współcześnie część stanowiska archeologicznego w Olimpii, które w 1989 roku zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.