W

Haft – metoda ozdabiania tkanin, rzadziej skóry, filcu czy papieru, polegająca na wyszywaniu na materiale (tle) wzorów za pomocą igły lub szydełka oraz nici i różnych dodatków. Haftuje się ręcznie, czasem przy pomocy krosienek, od połowy XVIII wieku przy użyciu tamborka, a od 1828 również maszynowo. Kobieta zajmującą się zawodowo wykonywaniem haftów na różnego rodzaju przedmiotach i materiałach to hafciarka.

W

Hafciarstwo – dziedzina włókiennictwa, obejmująca ręczne i maszynowe wytwarzanie haftów.

W

Aplikacja – technika zdobienia polegająca na naszywaniu na tkaninę lub wszywaniu w wycięty w głównej tkaninie wzór, motywów dekoracyjnych wyciętych z innego rodzaju tworzyw lub tkanin o innej barwie.

W

Cyfrowanie – ozdabianie stroju cyfrą, czyli haftem lub tłoczonym wzorem, jak również ozdabianie wzorem elementów konstrukcyjnych chaty góralskiej i góralskich siekierek - ciupag.

W

Haft kaszubski – gatunek i technika kompozycyjno-wzornicza sztuki użytkowej regionu Kaszub w Polsce. Elementem łączącym różne podgatunki regionalne haftu jest kompozycja kolorystyczna oparta na siedmiu podstawowych kolorach. Motywy zdobnicze haftu zastosowano również w ceramice kaszubskiej i specyficznym malowaniu mebli. Elementy wzornictwa uznawanego za haft kaszubski występują również w paramentach liturgicznych pochodzących z XVII i XVIII wieku. Kolebką haftu kaszubskiego były klasztory norbertanek w Żukowie i benedyktynek w Żarnowcu. Według A. Błachowskiego hafty obok języka określają kaszubskie etnicum.

W

Haft krzyżykowy – rodzaj haftu, w którym na materiale w formie siatki o jednakowej na całej powierzchni gęstości oczek (kanwie) wykonuje się tzw. "krzyżyki". Są to podstawowe elementy haftu krzyżykowego. Powstają one przez przeplecenie kolorowej nici przez oczko kanwy, a następnie zrobienie tego samego w taki sposób, aby kolejna część nitki pokryła poprzednią, przecinając ją pod kątem prostym (krzyżyk).

W

Haft kujawski – rodzaj haftu, wywodzącego się z Kujaw, którego główną cechą jest stosowanie krótkich ściegów, takich jak: sznureczek, ścieg atłaskowy wypukły, wałeczek, kładziony, dziergany, haft dziureczkowy.

W

Haft łańcuszkowy – haft składający się z pętelkowatych ściegów, połączonych ze sobą jak ogniwa łańcucha. Znany w starożytności w Egipcie, Grecji, Rzymie oraz na Dalekim Wschodzie, potwierdzony znaleziskami archeologicznymi z IV w. p.n.e. Od połowy XVIII wieku wykonywany również specjalnym szydełkiem. Stosowany do ornamentów linearnych.

W

Haft richelieu, haft wenecki – rodzaj ażurowego haftu imitującego koronkę.

W

Haft ukraiński – zajmuje poczesne miejsce wśród różnych typów ukraińskich sztuk dekoracyjnych. Ukraina posiada bogatą historię haftowania, przez długi czas haft pojawiał się na strojach ludowych, a także odgrywał istotną rolę w czasie tradycyjnych ukraińskich ślubów oraz innych świąt. Chociaż haft ukraiński obecny jest w całym kraju, występują w nim pewne różnice regionalne. Od Połtawy, Kijowa i Czernihowa na wschodzie, przez Wołyń i Polesie na północnym zachodzie, po Bukowinę i obszary Huculszczyzny na południowym zachodzie, sztuka ta ma długą historię, która wyznacza jej motywy zdobnicze oraz kompozycję, a także najczęściej wybierane kolory oraz rodzaje ściegów.

W

Kanwa – tkanina lniana lub konopna, z grubych, usztywnianych nici, o regularnym, rzadkim splocie, tzw. płóciennym. Używana jako podkład do haftu krzyżykowego i półkrzyżykowego. Popularna od XVIII wieku.

W

Mereżka – technika haftu ażurowego, polegająca na tym, że wysnuwa się nitki z tkaniny zawsze w jednym kierunku.

W

Parzenica – ozdobny ornament hafciarski lub aplikacja poniżej „przyporów” spodni góralskich.

W

Sashiko – tradycyjny japoński haft używany do dekoracyjnego wzmocnienia materiału. W związku z historycznie niskim kosztem i dostępnością białej bawełnianej nitki i tkanin barwionych indygo w Japonii, sashiko ma charakterystyczny wygląd białego haftu na niebieskim tle. Jednakowoż niektóre dekoracyjne hafty używały czerwonej nitki.

W

Snutka golińska – rodzaj haftu ludowego powstały i rozwijający się prawdopodobnie od połowy XIX wieku na terenie całej Wielkopolski z charakterystycznymi motywami ażurowymi powstałymi poprzez wycięcie zbędnego materiału po ukończeniu haftowania. Nazwa haftu pochodzi od sposobu jego wykonywania, a dokładniej od najistotniejszej czynności podczas pracy – nasnuwania.

W

Ścieg okrętkowy, ścieg "na okrętkę" – ścieg służący do wzmocnienia i wykończenia krawędzi grubych materiałów. Jest wykorzystywany do dekoracyjnego obrębiania ubrań i kocy.

W

Ścieg za igłą – rodzaj ściegu w hafcie i szyciu, w którym poszczególne szwy są wykonywane w kierunku przeciwnym tył do ogólnego kierunku ściegu. W hafcie linie wykonane tym ściegiem są najczęściej używane do konturowania kształtów i dodawania drobnych szczegółów do haftowanego obrazu. Służy również do haftowania liter. W ręcznym szyciu jest ściegiem użytkowym, który silnie i trwale łączy dwa kawałki materiału.

W

Tamborek – przedmiot ułatwiający haftowanie, składający się z dwóch obręczy, które zaciska się na siebie napinając jednocześnie naciągnięty między nimi materiał.

W

Wężyk- haft ze srebrnego lub złotego galonu na kołnierzach mundurów Wojska Polskiego.