W

Sztuka starożytnej Grecji – okres archaiczny – najstarszy z trzech etapów rozwoju sztuki w rejonie basenu Morza Egejskiego. Początki sięgają najazdu Dorów na Peloponez w XII wieku p.n.e. i łączonego z nim upadku kultury mykeńskiej. Wydarzenia kończące ten pierwszy okres związane są z początkiem II wojny perskiej. Okres archaiczny dzielony jest umownie na cztery mniejsze przedziały czasowe:okres ciemny okres wczesnoarchaiczny okres dojrzałego archaizmu okres późnego archaizmu

W

Architektura Urartu – sposób konstruowania i wykonywania budowli przestrzennych, charakterystyczny dla kultury urartyjskiej, organizowanie przestrzeni, używanej przez mieszkańców Urartu, a także planowanie miast, osad i poszczególnych zabudowań.

W

Architektura wczesnochrześcijańska, związana z rozpowszechnianiem się chrześcijaństwa, miała szansę rozwoju dopiero po ukazaniu się Edyktu mediolańskiego w 313.

W

Sztuka asyryjska – rozwijała się początkowo pod silnym wpływem tradycji sumeryjskich, akadyjskich, później babilońskich. Wpływ na nią wywarły także tradycje innych kultur, podbitych przez Asyryjczyków mianowicie Hetytów i Hurytów. Ludność asyryjska zamieszkiwała tereny północnej Mezopotamii już w połowie V tysiąclecia p.n.e., lecz o dziejach tego państwa możemy mówić dopiero od początku II tys. p.n.e. Stolica Asyrii Aszur posiadała wówczas świątynię i była otoczona murami obronnymi. Odrębność sztuki asyryjskiej zaczęła się zaznaczać dopiero w połowie XIV w. p.n.e.. Odmienność sztuki asyryjskiej tego wczesnego okresu jest możliwa do zaobserwowania w wykorzystaniu nowych materiałów. Odnaleziono reliefy wykonane w kości słoniowej i drobne przedmioty z barwionej, podobnej do szkła masy.

W

Bazylika – współcześnie tą nazwą najczęściej określa się chrześcijańską świątynię wielonawową z nawą główną wyższą od naw bocznych, posiadającą okna ponad dachami naw bocznych. Kościół z nawą główną wyższą od naw bocznych, lecz bez okien to pseudobazylika.

W

Dom egipski – typ domu charakterystycznego dla kultury staroegipskiej i związanego z warunkami bytowymi starożytnych Egipcjan.

W

Rozwój architektury starożytnego Egiptu, a w nieco szerszym pojęciu sztuki starożytnego Egiptu, obejmuje okres od czwartego tysiąclecia p.n.e. do IV wieku naszej ery. Całą tę epokę cechowała jedność artystycznych form, ciągłość rozwoju oraz funkcja służebna wobec władców i religii. Sztuka pomagała w utrzymaniu i utrwalaniu ustalonego porządku społecznego. W dzisiejszych czasach jest źródłem do poznania historii Egiptu.

W

Sztuka grecka okresu hellenistycznego – ostatni etap rozwoju sztuki starogreckiej, obejmujący czasy od śmierci Aleksandra Macedońskiego do przejęcia Egiptu Ptolemeuszy przez Rzymian.

W

Okres klasyczny w sztuce starożytnej Grecji – drugi z etapów rozwoju sztuki na obszarach zamieszkanych przez ludy greckie, należących głównie do basenu Morza Egejskiego. Jako cezura początkowa dla tego okresu przyjmowana jest data bitwy pod Salaminą, a jako końcowa – śmierć Aleksandra Macedońskiego.

W

Migdol – zachodniosemickie określenie warownej wieży lub podobnego umocnienia występującego na starożytnym Bliskim Wschodzie w architekturze świeckiej i sakralnej. Również pochodna od tego nazwa topograficzna.

W

Sztuka mykeńska – najpóźniejszy okres rozwoju sztuki helladzkiej, datowany od 1600 p.n.e. do 1100 p.n.e. Czas trwania sztuki mykeńskiej został zakończony wraz z najazdem plemion doryckich i podbojem przez nich ziem zajmowanych przez Achajów.

W

Nurag – stożkowata wieża wzniesiona nad kamiennym ołtarzem budowane na Sardynii przez Nuragijczyków. Najstarsze datowane są na XV wiek p.n.e. Najwyższe z odkrytych wież osiągały nawet 20 metrów wysokości.

W

Sztuka starożytnej Persji – najstarsze z dotychczas odkrytych znalezisk w Persji pochodzą z IV tysiąclecia p.n.e. W Suzie odnaleziono ceramikę malowaną ornamentami geometrycznymi i stylizowanymi postaciami zwierząt. Jest to tzw. ceramika w "stylu Suzy". Z drugiego tysiąclecia pochodzą brązy. Wśród znalezisk odkryto: elementy końskich uprzęży, broń, tzw. sztandary, biżuterię itp. związaną najprawdopodobniej z Kasytami. Wiele wykopalisk tego typu odkryto w Lorestanie. Są to wyroby powstałe na tym terenie oraz pochodzące z wymiany z sąsiednią Mezopotamią, która wywarła znaczny wpływ na sztukę Persji. Zanim powstało państwo perskie, tereny obejmujące m.in. Suzę zajmowało państwo Elam. Jego początki datowane są na około 2010 rok p.n.e., a kres istnieniu położył podbój dokonany przez Asyryjczyków w VII w. p.n.e. Z czasów Elamu pochodzi odnaleziony w Suzie relief z glazurowanej cegły, przedstawiający geniusza adorującego palmę daktylową – święte drzewo. Niedaleko Suzy, w Duruntasz, odnaleziono też ziggurat z XIII w. p.n.e. Tę pięciokondygnacyjną budowlę, otoczoną podwójnym murem z siedmioma bramami, wzniósł król Untaszgal. Budowla różni się od zigguratów wznoszonych w Mezopotamii. Był to masywny budynek z wieloma komnatami. Schody zbudowane były w klatkach schodowych, a nie w postaci ramp. Ściany zigguratu lub świątyni pokrywały płyty z glazurowanej terakoty. Bram strzegły rzeźby zwierząt. Z wykopalisk tego okresu pochodzi też brązowa statuetka kobiety oraz płytka przedstawiająca obrzęd związany z wschodzącym słońcem. Na płytce umieszczono akadyjski napis "wschód słońca" lecz obrzęd nie jest związany ze znanymi wierzeniami Mezopotamii. Z czasów wojen prowadzonych przez Elam z Babilonią pochodzą odnalezione na tym terenie zabytki sztuki babilońskiej.

W

Talayot – typ starożytnych megalitycznych budowli kamiennych, występujący na Majorce i Minorce w archipelagu Balearów.

W

Taula – rodzaj starożytnych megalitycznych budowli kamiennych, charakterystycznych dla wyspy Minorka (Baleary).

W

Wielki Mur Gorgański – budowla obronna w północno-wschodnim Iranie o długości do 200 km. Drugi co do długości mur obronny na świecie, po Wielkim Murze Chińskim. Wznosi się od wybrzeża Morza Kaspijskiego, omija od północy miasto Gonbad-e Kawus, po czym ciągnie się na północny zachód i kończy w górach Pishkamar.