
Kompilator – program służący do automatycznego tłumaczenia kodu napisanego w jednym języku na równoważny kod w innym języku. Proces ten nazywany jest kompilacją. W informatyce kompilatorem nazywa się najczęściej program do tłumaczenia kodu źródłowego w języku programowania na język maszynowy. Niektóre z nich tłumaczą najpierw do języka asemblera, a ten na język maszynowy jest tłumaczony przez asembler.

Autocoder – prawdopodobnie pierwszy pracujący prosty kompilator. Został napisany przez Alicka E. Glennie w 1952 roku i tłumaczył symboliczne instrukcje na język maszynowy dla komputera Manchester Mark I.

Babel – darmowy i otwarty transpilator JavaScript, którego głównym celem jest konwersja ECMAScript 2015+ (ES6+) na kod zgodny z ES5, czyli ze starszymi przeglądarkami internetowymi. Tym samym Babel jest narzędziem umożliwiającym korzystanie z najnowszych funkcji języka JavaScript zanim zostaną one wszędzie zaimplementowane).

DJGPP – 32-bitowy zestaw narzędzi do kompilacji programów, napisanych w językach C i C++, w systemie MS-DOS dla komputerów klasy PC z procesorem 386 lub nowszym. Jego autorem jest DJ Delorie, który rozpoczął ten projekt w 1989 r. DJGPP jest portem popularnego kompilatora GCC na DPMI.
Free Pascal jest 32- oraz 64-bitowym kompilatorem języka Pascal, dostępnym na wiele różnych platform sprzętowych i systemów operacyjnych.

FreeBASIC – darmowy kompilator języka BASIC, udostępniony na licencji open source. Z założenia jest syntaktycznie podobny do QuickBasica, jednakże wprowadza nowe możliwości, jak np. obsługa Unicode, wskaźniki, liczby bez znaku, wstawki asemblerowe, preprocesor i przestrzenie nazw.

GNU Compiler Collection (GCC) – zestaw kompilatorów o otwartym kodzie źródłowym rozwijany w ramach Projektu GNU. Rozpowszechniany jest na licencji GPL oraz LGPL.

PowerBASIC – język programowania i kompilator produkowany przez firmę PowerBASIC Inc.. Język jest odmianą BASIC-a, wzbogaconą o własne rozszerzenia i możliwość programowania obiektowego. Kompilator potrafi tworzyć programy wykonywalne dla systemu Windows oraz biblioteki dynamiczne. Programy kompilowane przez PowerBASIC dla Windows są aplikacjami graficznymi działającymi w środowisku okienkowym. Programy konsolowe, uruchamiane w środowisku tekstowym, tworzone są przez osobne narzędzie: PowerBASIC Console Compiler. Obecne wersje obu kompilatorów są narzędziami 32-bitowymi.

SharpDevelop (#develop) – darmowe i otwarte zintegrowane środowisko programistyczne dla platformy .NET. Obsługuje takie języki programowania jak: C#, Visual Basic .NET oraz Boo.

ToBoS-FP – kompilator zmiennoprzecinkowy dla języka Sinclair BASIC ZX Spectrum. Nazwa pochodzi od słów: Toruń, Jerzy Borkowski, Wojciech Skaba, floating point. Kompilator pojawił się na rynku w Polsce w 1986 r. Użycie kompilatora umożliwia znaczne skrócenie czasu wykonywania programów napisanych w Basicu, które normalnie są wykonywane przez interpreter. Efekt ten osiągnięto dzięki zastosowaniu własnej biblioteki funkcji zmiennoprzecinkowych i graficznych, zamiast używania bibliotek wbudowanych ZX Spectrum. W wydanym w 1992 r. niezależnym opracowaniu, ToBoS-FP został nazwany najbardziej popularnym ze wszystkich znanych kompilatorów Basica dla ZX Spectrum. W 2006 r. nadal był uważany za najlepszy kompilator BASIC-a na ZX Spectrum.