20 Turbiny

Dysza de Lavala – kanał aerodynamiczny dzięki któremu można uzyskać przepływ naddźwiękowy wykorzystywany w niektórych typach turbin parowych, w silnikach odrzutowych i rakietowych. Wynalazcą urządzenia jest Gustaf de Laval (1845–1913), szwedzki inżynier i przemysłowiec.

Hydrozespół - zespół złożony z turbiny wodnej i napędzanej nią maszyny, np. prądnicy (hydrogenerator), pompy.

Koło Segnera lub młynek Segnera - rodzaj turbiny wodnej wynaleziony przez Jána Andreja Segnera w XVIII wieku.

Mikroturbina – turbina spalinowa o mocy od kilku do kilkuset kilowatów.

Turbina Archimedesa – silnik wodny zwana też turbiną ślimakową lub turbiną śrubową. Turbina Archimedesa jest odmianą nadsiębiernego koła wodnego i jako takie wykorzystuje energię potencjalną wody. Jednak w porównaniu do koła wodnego sprawność turbiny Archimedesa jest większa. Turbina zbudowana jest z wirnika w kształcie śruby Archimedesa obracającej się w półkolistej rynnie. Woda napływając na wirnik w kształcie ślimacznicy swoim ciężarem napiera na wirnik. Wymusza to ruch obrotowy wirnika. Po spłynięciu rynną woda swobodnie wypływa z turbiny. Na górnym końcu śruby Archimedesa znajduje się generator połączony z wirnikiem za pośrednictwem przekładni, gdyż wirnik obraca się stosunkowo wolno.

Turbina Banki-Michella – przepływowa turbina akcyjna. Charakteryzuje się ona szerokim strumieniem wody o przekroju prostokątnym, który przepływa dwukrotnie przez palisadę łopatkową wirnika. Wirnik zasilany jest za pomocą odpowiednio ukształtowanej kierownicy. Kierownica ta zapewnia dopływ określonej ilości wody do wirnika oraz odpowiednie ukierunkowanie strugi. W wirniku natomiast następuje zasadnicza przemiana energii wody na pracę mechaniczną, a także zmiana kierunku przepływu z promieniowego kierunku wylotu kierownicy na osiowy kierunek wylotu z wirnika. Z wirnika woda odpływa rurą ssącą, która wytwarza podciśnienie na wylocie wirnika. Wirnik i kierownica w turbinach Banki-Michella podzielone są na dwie części: wąską, która stanowi 1/3 długości i szeroką, stanowiącą pozostałe 2/3 długości. Dzięki takiemu zastosowaniu uzyskuje się dogodne dostosowanie turbiny do trzech różnych natężeń przepływu, czyli objętości wody przepływającej przez dany przekrój w czasie jednej sekundy.

Turbina Darrieusa - nazywana czasem "mikserem", jedna z dwóch głównych typów turbin wiatrowych o pionowej osi obrotu. Opatentowana przez Francuza Georges'a Darrieusa w 1931 r. Drugim głównym typem jest turbina Savoniusa. Turbina Darrieusa ma dwie lub trzy długie cienkie łopaty w kształcie pętli "C" łączące się na górze i dole osi obrotu albo łopaty proste równoległe do osi obrotu. Turbina ma dobrą wydajność, natomiast do jej wad należą:pulsujący moment, trudności z montażem wysoko pionowej osi obrotu, przez co wieża pracuje w wolniejszym bardziej turbulentnym przepływie powietrza przy ziemi, mały początkowy moment obrotowy.

Turbina Francisa – turbina wodna opracowana przez Jamesa Francisa. W turbinie Francisa woda ze zbiornika górnego wpływa całym obwodem na łopatki kierownicze i wówczas przyspiesza, a następnie zasila wirnik roboczy. Po przepłynięciu kanałami między łopatkami w kształcie dysz woda z dużą prędkością opuszcza wirnik i wchodzi do rury ssawnej. Temu procesowi towarzyszy reakcja hydrodynamiczna, która wprowadza wirnik w ruch w kierunku przeciwnym do wylotu wody.

Turbina gazowa – silnik cieplny, który energię napędową pobiera z przepływających spalin lub innego gazu roboczego, zwanego czynnikiem termodynamicznym lub roboczym. Określenie „turbina gazowa” odnosi się do maszyny składającej się ze sprężarki i turbiny, oraz komory spalania umieszczonej pomiędzy nimi.

Turbina Kaplana – turbina wodna skonstruowana w 1921 przez Viktora Kaplana.

Turbina Banki-Michella – przepływowa turbina akcyjna. Charakteryzuje się ona szerokim strumieniem wody o przekroju prostokątnym, który przepływa dwukrotnie przez palisadę łopatkową wirnika. Wirnik zasilany jest za pomocą odpowiednio ukształtowanej kierownicy. Kierownica ta zapewnia dopływ określonej ilości wody do wirnika oraz odpowiednie ukierunkowanie strugi. W wirniku natomiast następuje zasadnicza przemiana energii wody na pracę mechaniczną, a także zmiana kierunku przepływu z promieniowego kierunku wylotu kierownicy na osiowy kierunek wylotu z wirnika. Z wirnika woda odpływa rurą ssącą, która wytwarza podciśnienie na wylocie wirnika. Wirnik i kierownica w turbinach Banki-Michella podzielone są na dwie części: wąską, która stanowi 1/3 długości i szeroką, stanowiącą pozostałe 2/3 długości. Dzięki takiemu zastosowaniu uzyskuje się dogodne dostosowanie turbiny do trzech różnych natężeń przepływu, czyli objętości wody przepływającej przez dany przekrój w czasie jednej sekundy.

Turbina parowa – turbina, w której czynnikiem obiegowym jest para wodna. Pierwowzorem turbiny parowej była bania Herona. Jest to silnik wykorzystujący energię cieplną pary wodnej, wytworzonej zwykle w kotle parowym lub wytwornicy pary, do wytworzenia energii mechanicznej, odprowadzanej wałem do innej maszyny, np. generatora elektrycznego.

Turbina Peltona (1880) jest rozwinięciem “koła natryskowego”, w którym łopatki są ustawione pod kątem 90 stopni do strumienia wody, a protoplastą dla obydwu jest koło młyńskie.

Awaryjna turbina powietrzna jest urządzeniem połączonym z pompą hydrauliczną lub z generatorem elektrycznym, mającym zastosowanie w lotnictwie i wykorzystywanym jako źródło zasilania. Wysuwana jest z boku lub ze spodu samolotu w przypadku braku prądu. Generuje ona energię, niezbędną do pracy podstawowych urządzeń i systemów samolotu. Moc jest generowana w wyniku przepływu strug powietrza poruszających łopatkami turbiny.

Turbina Savoniusa – typ turbin wiatrowych o pionowej osi obrotu. Wynaleziona w przez fińskiego inżyniera S.J. Savoniusa w 1922 r.

Turbina gazowa – silnik cieplny, który energię napędową pobiera z przepływających spalin lub innego gazu roboczego, zwanego czynnikiem termodynamicznym lub roboczym. Określenie „turbina gazowa” odnosi się do maszyny składającej się ze sprężarki i turbiny, oraz komory spalania umieszczonej pomiędzy nimi.

Turbina Tesli - szczególny przypadek turbiny, konstrukcji Nikoli Tesli, wykorzystujący zjawisko adhezji do wprowadzania w ruch obrotowy równolegle ustawionych talerzy, zamocowanych na osi w niewielkich odstępach. Gaz lub ciecz jest wprowadzany przez dyszę ustawioną w płaszczyźnie obrotu talerzy pomiędzy talerze. Talerze mają wokół osi otwory pozwalające na wypływ gazu lub cieczy. Obieg czynnika jest spiralny, zawężający się w kierunku środka.

Turbina wiatrowa, silnik wiatrowy, wieża wiatrowa, siłownia wiatrowa, generator wiatrowy – urządzenie zamieniające energię kinetyczną wiatru na pracę mechaniczną w postaci ruchu obrotowego wirnika. Mylnie nazywana elektrownią wiatrową – turbina wiatrowa stanowi zasadniczy element elektrowni wiatrowej.

Turbina wodna – silnik wodny przetwarzający energię mechaniczną wody na ruch obrotowy za pomocą wirnika z łopatkami. Stosowana głównie w elektrowniach wodnych do napędu prądnic. Zalicza się do: silników hydrokinetycznych; silników przepływowych. Turbina wodna wraz z maszyną elektryczną stanowi najczęściej turbozespół wodny.

Turbosprężarka – maszyna wirnikowa składająca się z turbiny i sprężarki osadzonych na wspólnym wale. Służy do doładowania silnika spalinowego albo kotła parowego. Turbina jest zasilana spalinami z silnika, a sprężone powietrze przez sprężarkę zasila silnik. Turbosprężarka zwiększa sprawność i moc silnika przez wtłoczenie dodatkowego powietrza do komory spalania. Ta poprawa osiągów względem silnika wolnossącego wynika z tego, że sprężarka jest w stanie podać więcej powietrza do komory spalania niż jest to w stanie zrobić ciśnienie atmosferyczne.