Antykoncepcja postkoitalna, antykoncepcja awaryjna, antykoncepcja doraźna, antykoncepcja „po”, antykoncepcja „po stosunku”, antykoncepcja ratunkowa – środki antykoncepcyjne przyjmowane po niezabezpieczonym stosunku lub w razie nieskuteczności zastosowanej metody antykoncepcyjnej w celu uniknięcia ciąży. Antykoncepcja postkoitalna jest skuteczna wyłącznie w ciągu pierwszych pięciu dni od niezabezpieczonego stosunku płciowego. Nie wywiera ona wpływu na już zagnieżdżony embrion, nie powoduje jego uszkodzenia ani nie powoduje poronienia.
WDezogestrel, desogestrel – hormonalny preparat antykoncepcyjny. Hamuje owulację oraz zagęszcza śluz w szyjce macicy, która staje się nieprzepuszczalna dla plemników.
WDiafragma – środek antykoncepcyjny. Jest to gumowy krążek ze środkiem plemnikobójczym umieszczany w pochwie aby zakryć szyjkę macicy na krótko przed stosunkiem płciowym. Krążek może mieć średnicę od 6 do 10cm.
WDienogest – organiczny związek chemiczny z grupy syntetycznych pochodnych progesteronu.
WDrospirenon – progestagen o działaniu antyandrogennym, czyli hamującym aktywność hormonów męskich. Zmniejsza np. wydzielanie łoju, czy wzrost wagi.
WEtynyloestradiol – syntetyczny estrogen, składnik większości współczesnych dwuskładnikowych środków antykoncepcyjnych.
WGestoden – organiczny związek chemiczny z grupy kortykosteroidów, pochodna testosteronu. Jest stosowany jako lek z grupy gestagenów. Wchodzi w skład środków antykoncepcyjnych trzeciej generacji. Jest hormonem steroidowym, działa na receptory jądra komórkowego.
WMifepriston (RU-486) – otrzymywany syntetycznie organiczny związek chemiczny z grupy steroidów, pochodna noretysteronu. Jest antagonistą receptora progesteronowego o działaniu poronnym w okresie pierwszych dwóch trymestrów ciąży. Stosowany w mniejszych dawkach służy jako środek do antykoncepcji doraźnej. Pierwotnie wytworzony w laboratorium firmy Roussel Uclaf, aktualnie znajduje się na licencji spółek Danco Laboratories, Exelgyn Laboratories i Nordic Drugs (Mifegyne). Z powodu wywieranego wpływu w większości krajów obrót jest ściśle monitorowany. W Polsce środek nie został dopuszczony do obrotu.
WNoretysteron – organiczny związek chemiczny z grupy steroidów, stosowany jako lek z grupy gestagenów będących pochodnymi testosteronu. Jest składnikiem środków antykoncepcyjnych starszej generacji. Jest hormonem steroidowym, działa na receptory jądra komórkowego. Ma słabe działanie androgenne.
WNorgestrel – organiczny związek chemiczny stosowany jako lek z grupy gestagenów będących pochodnymi testosteronu. Jest składnikiem środków antykoncepcyjnych starszej generacji. Jako hormon steroidowy działa na receptory jądrowe. Wykazuje słabe działanie androgenne.
WOctan uliprystalu – organiczny związek chemiczny z grupy hormonów steroidowych, stosowany jako lek z grupy selektywnych modulatorów receptorów progesteronu (SPRM).
WPlaster antykoncepcyjny – transdermalny system antykoncepcyjny, hormonalna metoda zapobiegania ciąży. Zawiera dwa składniki aktywne – syntetyczne hormony – etynyloestradiol i norelgestromin, odpowiedniki żeńskich hormonów płciowych estrogenu i progesteronu. Substancje czynne są stopniowo uwalniane z plastra i przez skórę dostają się do krwioobiegu.
WSpermicydy, środki plemnikobójcze – substancje zabijające plemniki, w postaci globulek i kremów antykoncepcyjnych. Ich zaletą jest niska cena i dostępność bez recepty. Ich wady to mała skuteczność, niewygoda stosowania i ryzyko alergii.
WTabletka antykoncepcyjna, pigułka antykoncepcyjna – doustny środek antykoncepcyjny zawierający syntetyczne odpowiedniki hormonów. Jej działanie polega na blokowaniu owulacji oraz zmianie konsystencji śluzu szyjki macicy w taki sposób, że nie przepuszcza on plemników.
WWkładka wewnątrzmaciczna – środek antykoncepcyjny przeznaczony do umieszczenia w macicy w ostatni dzień krwawienia miesiączkowego. Ocenia się, że na świecie, głównie w krajach wysoko rozwiniętych, stosuje go ok. 160 milionów kobiet. Wkładka jest skuteczna przez wszystkie dni cyklu miesięcznego i zależnie od typu może pełnić swą funkcję od roku do 5, a nawet do 12 lat. Skuteczność wkładek mierzona wskaźnikiem Pearla utrzymuje się poniżej 1.