WPrzewiertniowate – rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu szczeciowców (Dipsacales). We współczesnym, szerokim ujęciu zalicza się tu 31 rodzajów z 890 gatunkami. Należą tu zarówno rośliny zielne, jak i krzewy i drzewa. Występują one głównie w Eurazji w Eurazji i Ameryce Północnej, w Eurazji i Afryce (Dipsacoideae). Na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Australii i Antarktydy rosną przedstawiciele podrodziny Valerianoideae. Do rodziny należy kilka gatunków jadalnych, stosowanych w przemyśle perfumeryjnym, w ziołolecznictwie, liczne gatunki wykorzystywane są jako rośliny ozdobne, ze względu na efektowne i wonne kwiaty, czasem także barwne owoce.
WAbelia (Abelia) – rodzaj roślin z rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae). Obejmuje w zależności od ujęcia systematycznego od 3 do 30 gatunków. Występują one we wschodniej Azji oraz w Meksyku. Niektóre gatunki i mieszańce uprawiane są jako krzewy ozdobne. Walorem są liczne, efektowne kwiaty o długich rurkach korony oraz ładny pokrój.
WCzarcikęs – rodzaj roślin z rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae). Obejmuje trzy gatunki, z których jeden – czarcikęs łąkowy S. pratensis – jest szeroko rozprzestrzeniony w Europie po Kaukaz i Syberię, rośnie także w Polsce. Gatunek ten lokalnie wykorzystywany jest w ziołolecznictwie. Dwa pozostałe gatunki mają bardzo ograniczone zasięgi. S. pinnatifida jest endemitem północno-zachodniej Hiszpanii i Portugalii, a S. trichotocephala Kamerunu, gdzie rośnie na górskich łąkach, skrajach lasów i w lukach w lasach z Gnidia glauca na rzędnych od 1800 do 3000 m n.p.m. Gatunek ten ujęty jest w czerwonej liście krajowej i światowej.
WCzarcikęs łąkowy – gatunek rośliny należący w zależności od ujęcia do rodziny przewiertniowatych Caprifoliaceae lub szczeciowatych Dipsacaceae. Posiada liczne synonimy. Występuje na Syberii, Kaukazie, w zachodniej Azji i w Europie. Rozprzestrzenił się także gdzieniegdzie poza tym obszarem rodzimego występowania. W Polsce jest średnio pospolity.
WCzarcikęsik – rodzaj roślin z rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae). Obejmuje 5 gatunków występujących w Europie środkowej i południowej od Półwyspu Iberyjskiego po Kaukaz. Do polskiej flory należy jeden gatunek – czarcikęsik Kluka S. inflexa.
WCzarcikęsik Kluka – gatunek rośliny z rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae). Gatunek rodzimy.
WDriakiew – rodzaj roślin w zależności od ujęcia zaliczany do rodziny przewiertniowatych Caprifoliaceae lub szczeciowatych Dipsacaceae. Należy do niego około 80 gatunków, ewentualnie mniej w przypadku wyodrębnienia części z nich w osobne rodzaje Lomelosia i Sixalix. Rośliny te występują w Europie i zachodniej Azji oraz w górach we wschodniej i południowej Afryce. W Polsce rosną dziko cztery gatunki: driakiew gołębia S. columbaria, driakiew lśniąca Scabiosa lucida, driakiew wonna S. canescens i driakiew żółta S. ochroleuca.
WDriakiew gołębia – gatunek rośliny należący do rodziny przewiertniowatych (Dipsacaceae). Rodzimy obszar występowania to Europa, Azja Zachodnia, Kaukaz, Turkmenistan oraz Afryka Północna. Rozprzestrzenił się też gdzieniegdzie poza tym obszarem.
WDriakiew gwiaździsta – gatunek byliny lub rośliny dwuletniej, należący do rodziny przewiertniowatych. Roślina uprawiana w ogrodach. Kwitnie od lipca do września. Po przekwitnieniu kwiatostany pozostają dekoracyjne i nadają się do suchych bukietów.
WDriakiew kaukaska, wdówka – gatunek rośliny należący do rodziny przewiertniowatych. Naturalnie występuje w Azji Zachodniej i na obszarze na Kaukazie, stąd nazwa. W wielu krajach, również w Polsce jest uprawiany jako roślina ozdobna
WDriakiew lśniąca – gatunek rośliny należący do rodziny przewiertniowate (Caprifoliaceae). Występuje tylko w środkowej, wschodniej i południowej Europie. Roślina górska, w Polsce występująca wyłącznie w Sudetach, Tatrach, Karpatach Wschodnich i w Pieninach. Status gatunku w polskiej florze: gatunek rodzimy.
WDriakiew purpurowa – gatunek rośliny należący do rodziny przewiertniowate. Występuje w basenie Morza Śródziemnego. (Roślina uprawiana w ogrodach.
WDriakiew wonna – gatunek rośliny należący do rodziny przewiertniowatych (Caprifoliacaceae). Dwu- lub wieloletnia. Występuje rzadko na niżu i pogórzu w miejscach skalistych i piaszczystych. Umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii VU (narażony).
WDriakiew żółta Scabiosa ochroleuca L. – gatunek rośliny należący do rodziny przewiertniowatych. Występuje w środkowej i południowej Europie, w europejskiej części Rosji, w Turcji, Kazachstanie, Mongolii i Chinach. Dość pospolity na terenie Polski, zarówno na niżu, jak i w niższych położeniach górskich.
WDwutarczka (Dipelta) – rodzaj krzewów z rodziny przewiertniowatych. Należą do niego cztery gatunki. Rosną one w środkowych i zachodnich Chinach, w górskich lasach, w zaroślach i na urwiskach skalnych do wysokości 1800 m n.p.m. Krzewy bardzo efektowne podczas kwitnienia, uprawiane są jako ozdobne. Nazwa naukowa pochodzi od charakterystycznych dla tego rodzaju dwóch tarczowatych przysadek znajdujących się u nasady każdego kwiatu.
WGłowaczek (Cephalaria) – rodzaj roślin z rodziny przewiertniowatych. Przez długi czas znanych w obrębie tego rodzaju było ok. 65 gatunków opisanych do 1940 roku. Późniejsze badania taksonomów pozwoliły wyróżnić kolejne gatunki i w sumie w 2014 podawano ich 94. Zasięg tych roślin obejmuje obszar śródziemnomorski, Azję południowo-zachodnią oraz południową Afrykę, przy czym w samej Turcji rośnie ich 39 gatunków. Nazwa rodzajowa pochodzi od greckiego słowa kephalé – głowa i nadana została tym roślinom ze względu na gęste, główkowate kwiatostany. Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne, zwłaszcza w ogrodach naturalistycznych. W rejonie Kaukazu kwiaty głowaczka olbrzymiego wykorzystywane są do barwienia wełny. W Turcji ten gatunek i C. balansae wykorzystywany jest leczniczo. Nasiona głowaczka syryjskiego dodawane są do mąki, z której wypiekany jest chleb, w celu opóźnienia jego czerstwienia.
WGoryczyn, trójpest – rodzaj roślin z rodziny przewiertniowatych. Należy do niego 5–6 gatunków. Występują one w centralnej i wschodniej Azji oraz w Ameryce Północnej.
WHeptacodium chińskie – gatunek rośliny z rodziny przewiertniowatych. Jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju Heptacodium. Występuje w Chinach, gdzie rzadko rośnie w górskich lasach, zaroślach i na skalnych urwiskach na wysokościach od 600 do 100 m n.p.m. Krzew ten został odkryty w 1907 w prowincji Hubei przez Ernesta Henryi’ego Wilsona. Od lat 80. XX wieku gatunek sprowadzony do Ameryki Północnej i Europy, zaczął być uprawiany w kolekcjach botanicznych i rozpowszechniany jako roślina ozdobna. Do jego walorów należy łatwość uprawy, efektowne kwitnienie i owocowanie.
WJagoda kamczacka – odmiana wiciokrzewu sinego, krzewu należącego do rodziny przewiertniowatych. Pod taką nazwą jest w Polsce najbardziej znana, jednak prawidłowa nazwa to wiciokrzew kamczacki, gdyż jest odmianą wiciokrzewu. Pochodzi z północno-wschodniej Azji. W wielu krajach świata, również w Polsce jest uprawiana, ale uprawia się tylko odmiany uprawne (kultywary).
WKolkwicja chińska – gatunek krzewu z rodziny przewiertniowatych z monotypowego rodzaju kolkwicja Kolkwitzia Graebner, 1901. W naturze rośnie w zaroślach na skalistych stokach i urwiskach oraz na przydrożach i jest rzadko spotykany w środkowych Chinach. Rozpowszechniony jest jednak w uprawie jako roślina ozdobna. Walorem użytkowym jest obfite kwitnienie w drugiej połowie wiosny, przy czym efektowne są nie tylko barwne korony kwiatów, ale też silnie owłosione zalążnie i później owoce. Nazwa rodzajowa upamiętnia profesora botaniki z Berlina – Richarda Kolkwitza.
WKozłek, waleriana – rodzaj roślin z rodziny przewiertniowatych Caprifoliaceae. Należy do niego ok. 200–270 gatunków roślin. Rośliny te występują na półkuli północnej, zwłaszcza w klimacie umiarkowanym, nieliczne spotykane są na obszarach górskich w środkowej i południowej Afryce oraz w południowowamerykańskich Andach. W Polsce w stanie dzikim rośnie 6 gatunków. Rośliny z tego rodzaju spotykane są w najróżniejszych siedliskach: na terenach skalistych, w formacjach trawiastych i leśnych, na mokradłach, na suchych i mokrych stokach gór.
WKrzewuszka, synonim wajgelia – rodzaj roślin wieloletnich z rodziny przewiertniowatych. Należy do niego 11 gatunków. Występują w stanie dzikim we wschodniej Azji: głównie w Japonii, Chinach i Mandżurii. Łacińska nazwa rodzajowa upamiętnia niemieckiego botanika i chemika Christiana Ehrenfrieda von Weigela (1746-1838). Gatunkiem typowym jest Weigela japonica Thunb.
WLeycesteria – rodzaj krzewów z rodziny przewiertniowatych. Należy do niego 5–6 gatunków. W naturze rosną one w wilgotnych lasach i na skałach w Himalajach i południowo-zachodnich Chinach. Dwa gatunki rozpowszechnione zostały jako krzewy ozdobne – L. formosa i rzadziej uprawiany L. crocothyrsos.
WMorina, moryna, raźnia (Morina) – rodzaj roślin z rodziny przewiertniowatych. Należy do niego około 10–12 gatunków. Występują one od Półwyspu Bałkańskiego na zachodzie po wschodnie Himalaje i Azję Środkową na wschodzie. Zasiedlają różne siedliska, zazwyczaj na terenach górskich. Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne, dwa pierwsze wykorzystywane są w Azji także jako rośliny lecznicze. Nasiona moriny irańskiej spożywane są w Iranie jak ryż. Nazwa rodzajowa upamiętnia Louisa Morina de Saint-Victor (1635–1715), francuskiego lekarza, botanika i meteorologa.
WOstrogowiec (Centranthus) – rodzaj roślin z rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae), z podrodziny Valerianoideae, dawniej wyodrębnianej zwykle jako rodzina kozłkowate (Valerianaceae). Do rodzaju należy ok. 9–12 gatunków. Występują one w obszarze śródziemnomorskim, przy czym szeroko rozpowszechniony w uprawie ostrogowiec czerwony C. ruber w wielu miejscach jest gatunkiem inwazyjnym. Uprawiany jest jako roślina ozdobna.
WOstrogowiec czerwony, czerwony kozłek – gatunek rośliny z rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae), z podrodziny Valerianoideae, dawniej wyodrębnianej zwykle jako rodzina kozłkowate (Valerianaceae). Pochodzi z basenu Morza Śródziemnego i Portugalii, ale został szeroko rozprzestrzeniony jako roślina ozdobna i w wielu miejscach rośnie zdziczały, nierzadko jest gatunkiem inwazyjnym.
WPatrynia (Patrinia) – rodzaj roślin z rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae), z podrodziny Valerianoideae, dawniej wyodrębnianej zwykle jako rodzina kozłkowate (Valerianaceae). Do rodzaju należy ok. 20–25 gatunków, z czego jeden rośnie na wschodnich krańcach Europy, a pozostałe w Azji środkowej, wschodniej i północnej. Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne, zwykle w ogrodach naturalistycznych, na rabatach bylinowych, w ogrodach skalnych. Kwiatostany używane są do tworzenia świeżych kompozycji.
WPierzogłówka – rodzaj roślin z rodziny przewiertniowatych Caprifoliaceae. Należy do niego około 25 gatunków. Rośliny te występują na obszarze od wysp Makaronezji, poprzez basen Morza Śródziemnego po zachodnie Chiny i Himalaje, poza tym w tropikach Afryki.
WSzczeć – rodzaj roślin z rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae). Obejmuje około 20–28 gatunków. Rośliny te występują w Europie, w basenie Morza Śródziemnego, w tropikalnej Afryce oraz w Azji, sięgając na wschodzie do obszarów górskich na Sri Lance. Szczeć pospolita jest gatunkiem inwazyjnym w Ameryce Północnej.
WSzczeć owłosiona – gatunek rośliny z rodziny przewiertniowatych.
WSzczeć pospolita – gatunek rośliny z rodziny przewiertniowatych. Rodzimy obszar jego występowania to Europa, Azja Zachodnia i Afryka Północna. W Polsce występuje niemal w całym kraju, poza wyższymi położeniami na obszarach górskich i północno-wschodnią częścią kraju.
WSzczeć sukiennicza, szczeć barwierska – gatunek rośliny z rodziny przewiertniowatych. Rodzimy obszar jego występowania to południowa i środkowa Europa, Ameryka Północna i Ameryka Południowa.
WŚnieguliczka – rodzaj krzewów z rodziny przewiertniowatych. Należy do niego około 17 gatunków. Niemal wszystkie pochodzą z Ameryki Północnej, jeden tylko i to rzadki gatunek pochodzi z Chin. Rośliny te występują w lasach i zaroślach, zwłaszcza na terenach skalistych. W Polsce jako zadomowiony antropofit występuje śnieguliczka biała, kilka innych gatunków jest uprawianych. Rośliny te uprawiane są głównie ze względu na trwałe owoce.
WŚnieguliczka biała, ś. białojagodowa – gatunek krzewu z rodziny przewiertniowatych. Pochodzi z zachodniej części Ameryki Północnej, gdzie występuje od Kalifornii po Alaskę. W Europie notowana od 1789. Spotyka się ją jako roślinę uprawną lub zdziczałą. W Polsce notowana od 1824; jest powszechnie uprawiana, łatwo dziczeje i jest inwazyjna. Ma niewielkie wymagania siedliskowe, jest odporna na mróz, zacienienie, suszę i zanieczyszczenie powietrza, stąd lokalnie dziczeje, utrzymując się dłużej. Roślina trująca. Cenny krzew miododajny. Ergazjofigofit, lokalnie epekofit.
WŚnieguliczka koralowa, nazywana też dawniej "mąkoliną" – gatunek krzewu z rodziny przewiertniowatych. Jest gatunkiem typowym dla rodzaju Symphoricarpos. Występuje w naturze we wschodniej i środkowej części Ameryki Północnej, poza tym gatunek uprawiany.
WŚwierzbnica – rodzaj roślin w zależności od ujęcia zaliczany do rodziny przewiertniowatych Caprifoliaceae lub szczeciowatych Dipsacaceae. Obejmuje około 60 gatunków. Rośliny te występują głównie w Europie, gdzie rośnie 48 gatunków, poza tym w pozostałej części basenu Morza Śródziemnego, na wschodzie sięgając po Syrię i Kaukaz. W Polsce występują dziko trzy gatunki: świerzbnica karpacka K. kitaibelii, świerzbnica leśna K. dipsacifolia i świerzbnica polna K. arvensis. Na ogół rośliny z tego rodzaju rosną na łąkach, murawach i w widnych lasach. Kwiaty zapylane są przez pszczoły, motyle i muchówki. Nasiona roznoszą mrówki ponieważ zaopatrzone są one w ciałko tłuszczowe.
WŚwierzbnica polna – gatunek rośliny należący do rodziny przewiertniowatych. Pochodzi z Europy oraz części Azji. W Europie jest pospolity, w Polsce pospolicie występuje na całym niżu i w niższych położeniach górskich.
WTriplostegia glandulifera – gatunek roślin z rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae) reprezentujący monotypowy rodzaj Triplostegia. Rośnie w klimacie umiarkowanym w Chinach i dalej na południu w górach w strefie alpejskiej – w Himalajach, na Tajwanie, Celebesie i Nowej Gwinei.
WWiciokrzew, suchodrzew – rodzaj roślin wieloletnich należący do rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae). Rośliny zielne i pnące nazywane są wiciokrzewami, natomiast krzewy i niewielkie drzewa – suchodrzewami. Rodzaj liczy około 180 gatunków szeroko rozprzestrzenionych na całej półkuli północnej, na południe sięgając do Meksyku, północnej Afryki, Jawy i Filipin. W Polsce występują trzy gatunki rodzime: wiciokrzew pomorski, czarny i pospolity. Zadomowionymi antropofitami są wiciokrzew przewiercień i wiciokrzew tatarski. Rośliny te rosną zwykle w lasach i zaroślach. Około stu gatunków uprawianych jest jako rośliny ozdobne, ze względu najczęściej na silnie pachnące, efektowne kwiaty i pnący pokrój, ewentualnie przydatność krzewów do nasadzeń w formie żywopłotów. Jako roślina owocowa uprawiana jest odmiana wiciokrzewu sinego L. caerulea var. kamtschatica znana pod nazwą jagody kamczackiej. Kwiaty u tych roślin przeważnie są wonne, silnie zwłaszcza wieczorami i nocą, wytwarzają nektar i zapylane są przez owady i kolibry.
WWiciokrzew czarny, suchokrzew czarny ( Lonicera nigra L. – gatunek rośliny wieloletniej o zdrewniałym pnączu, należący do rodziny przewiertniowatych. Występuje w górach środkowej i południowej Europy, w Alpach do 2000 m n.p.m. Na terenie Polski występuje głównie w Sudetach oraz Karpatach od Beskidu Śląskiego po wschodnią część Bieszczadów, od 270 m n.p.m. w Sudetach Zachodnich do 1625 m n.p.m. w Tatrach. Gatunek neutralny wobec kontynentalizmu. Takson rodzimy lub trwale zadomowiony.
WWiciokrzew skrytowocowy odmiany Ledeboura, suchodrzew Ledeboura – odmiana wiciokrzewu skrytoowocowego z rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae). Pochodzi z USA. W Polsce uprawiany w nasadzeniach żywopłotowych i samodzielnie.
WWiciokrzew pomorski – gatunek zdrewniałego pnącza należący do rodziny przewiertniowatych. Występuje w Europie Zachodniej i Południowej, w Polsce osiąga wschodnią granicę zasięgu. Roślina często uprawiana, głównie ze względu na efektowne, silnie pachnące kwiaty. Wyhodowano szereg odmian uprawnych. Dawniej gatunek wykorzystywany był także jako leczniczy. Na stanowiskach naturalnych w Polsce podlega częściowej ochronie prawnej. Czerwone, kuliste owoce są lekko trujące.
WWiciokrzew pospolity, suchodrzew pospolity, wiciokrzew suchodrzew – gatunek krzewu z rodziny przewiertniowatych. Pochodzi z Europy i wschodniej Azji. Rozprzestrzenił się również w Ameryce Północnej. W Polsce jest średnio pospolity na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Jest czasami uprawiany.
WWiciokrzew przewiercień, zwyczajowo nazywany czasami kapryfolium – gatunek rośliny należący do rodziny przewiertniowatych. Pochodzi z Europy, ale rozprzestrzeniony został również w innych rejonach świata. Sprowadzony został do Polski w XVIII–XIX w. jako roślina ozdobna. Czasami dziczeje. Występuje miejscowo w dolinach Wisły i Odry. Status gatunku we florze Polski: kenofit.
WWiciokrzew siny – gatunek rośliny z rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae). Posiada wiele odmian, które są szeroko rozprzestrzenione na półkuli północnej, głównie na obszarach o zimnym i umiarkowanym klimacie.
WZadrzewnia – rodzaj roślin z rodziny przewiertniowatych Caprifoliaceae. Należą do niego trzy gatunki i jeden mieszaniec międzygatunkowy. Występują we wschodniej części Ameryki Północnej, na obszarze od Nowej Fundlandii po Alabamę i Georgię. Rozpowszechnione zostały w uprawie jako rośliny ozdobne sadzone w parkach i ogrodach.
WZadrzewnia włochata – gatunek rośliny należący do rodziny przewiertniowatych Caprifoliaceae. Pochodzi z Ameryki Północnej. W Polsce jest czasami uprawiana.
WZimoziołowe – w zależności od ujęcia podrodzina lub rodzina Linnaeaceae Backlund roślin z rzędu szczeciowców. W dawniejszych systemach klasyfikacyjnych rodzina nie wyróżniana. Wydzielona została w systemie APG I (1998). W systemie APG II (2003) była wyodrębniana opcjonalnie, alternatywą było ujęcie jej w ramach przewiertniowatych Caprifoliaceae sensu lato. W systemie APG III (2008) i APG IV (2016) takson wyróżniany w obrębie przewiertniowatych. Grupa ta określana bywa też jako plemię Linnaeeae lub klad Linnaea.
WZimoziół północny, linnaea północna – gatunek rośliny z rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae), jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju zimoziół (Linnaea). Ulubiona roślina Karola Linneusza otrzymała nazwę naukową na jego cześć na jego własne życzenie. Zimoziół rośnie licznie w tundrze i tajdze, dalej na południu jako relikt glacjalny jest coraz rzadziej spotykany, na wielu obszarach przy południowej granicy zasięgu zagrożony, w niektórych krajach objęty jest ochroną prawną – w tym także w Polsce. Gatunek jest charakterystyczny ze względu na swe efektowne, delikatne kwiaty i bywa czasem uprawiany jako roślina ozdobna.