WDyniowate – rodzina roślin należąca do rzędu dyniowców. Obejmuje ok. 990–1000 gatunków, grupowanych w 97–98 rodzajów. Rośliny te występują w obszarach tropikalnych i subtropikalnych, bardzo rzadko w strefie umiarkowanej, w podobnej liczbie gatunków na Nowym Świecie, jak i na Starym. Stosunkowo największy udział rośliny te mają we florze suchych obszarów Afryki. W Polsce dziko rosną tylko jako gatunki introdukowane rośliny z rodzajów: przestęp (Bryonia), kolczurka (Echinocystis), harbuźnik (Sicyos) i ziemniaczka (Thladiantha). Do rodziny tej należy się wiele roślin użytkowych, spożywanych jako warzywa, owoce, używanych jako rośliny lecznicze i oleiste. Twarde, zewnętrzne części owoców tykwy wykorzystywane są jako naczynia i instrumenty, z owoców trukwy wyrabia się tzw. „gąbki roślinne”.
WAbobra cienkolistna – gatunek byliny z monotypowego rodzaju Abobra Naudin, 1862 z rodziny dyniowatych. Występuje w stanie dzikim w tropikalnej Ameryce Południowej. W Europie Środkowej uprawiana jako roślina ozdobna.
WAcanthosicyos – rodzaj roślin z rodziny dyniowatych (Cucurbitaceae). Obejmuje 2 gatunki występujące w południowo-środkowej części Afryki, gdzie rosną na wydmach, stanowiąc źródło wody i dając jadalne owoce.
WArbuz, kawon – rodzaj roślin z rodziny dyniowatych. Obejmuje cztery gatunki pochodzące z pustynnych obszarów Namibii i północnej Afryki oraz Azji południowo-zachodniej. Duże znaczenie użytkowe ze względu na soczyste, jadalne owoce ma arbuz zwyczajny C. lanatus, znany jako prawdopodobnie już udomowiony w Afryce północnej ponad 5 tysięcy lat temu.
WArbuz kolokwinta, kawon kolokwinta, kolokwinta, kolocynta – gatunek byliny z rodziny dyniowatych.
WArbuz zwyczajny, nazywany także kawonem – gatunek rośliny z rodziny dyniowatych. Pochodzi z Afryki Południowej, gdzie nadal rośnie dziko, ale jako gatunek uprawny został rozprzestrzeniony w wielu innych regionach o ciepłym klimacie i jest uprawiany w wielu krajach świata, miejscami dziczeje.
WBeninkaza szorstka, beninkaza woskodajna, woszcza szorstka – gatunek rośliny tropikalnej z rodziny dyniowatych. Jest wykorzystywana od wieków w Azji jako warzywo. Jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju Benincasa G. Savi, Bibliot. Ital. (Milan) 9: 158. 1818.
WCoccinia Wight & Arn. – rodzaj bylin z rodziny dyniowatych. Należy do niego ok. 30 gatunków występujących w tropikalnej i subtropikalnej Afryce i Azji. Gatunkiem typowym jest Coccinia grandis (L.) Voigt.
WCoccinia grandis – gatunek tropikalnego pnącza z rodziny dyniowatych, uprawiany w krajach azjatyckich dla jadalnych owoców. Zasięg gatunku obejmuje obszary w Afryce środkowej, wschodniej i północno-wschodniej oraz w Azji południowej i na północnych krańcach Australii. Poza zasięgiem w wielu miejscach gatunek zadomowiony i inwazyjny. Zabroniony do uprawy w południowej Australii i na Hawajach. Pnącze gęsto porasta drzewa i znane jest jako rezerwuar wirusów porażających inne rośliny z rodziny dyniowatych.
WCyklantera – rodzaj jednorocznych i wieloletnich pnączy z rodziny dyniowatych. Obejmuje 33 gatunki występujące w tropikach kontynentów amerykańskich. Niektóre gatunki uprawiane są dla jadalnych owoców i pędów, zwłaszcza Cyclanthera pedata i C. brachystachya. Rośliny te uprawiane są na kontynentach amerykańskich i w południowo-wschodniej Azji. Drugi z wymienionych gatunków znany jest ze swych eksplodujących owoców.
WDynia – rodzaj roślin jednorocznych z rodziny dyniowatych obejmujący około 20 gatunków. W stanie dzikim występują w strefach klimatu gorącego i ciepłego Ameryki. Gatunkiem typowym jest Cucurbita pepo L.
WDynia figolistna – gatunek rośliny z rodziny dyniowatych. Pochodzi z Ameryki Środkowej lub Południowej.
WDynia makaronowa – odmiana dyni zwyczajnej należąca do rodziny dyniowatych. Pochodzi z Ameryki, tak jak wszystkie gatunki dyni. Według nowszych ujęć taksonomicznych jest to synonim odmiany Cucurbita pepo L. subsp. pepo.
WDynia olbrzymia – gatunek rośliny z rodziny dyniowatych. Pochodzi z Ameryki Środkowej i Południowej. Były uprawiane już 3000 lat przed naszą erą. Główne rejony uprawy to obecne tereny Meksyku, Gwatemali i południowe rejony USA. Na tym obszarze występują dzikie gatunki C. lundelliana Bailey oraz C. martinezii Bailey. Niektóre źródła podają że dynie były znane i uprawiane już 5000 – 7000 lat p.n.e. Gatunki Cucurbita trafiły do Europy za pośrednictwem hiszpańskich żeglarzy, potem rozprzestrzeniły się na inne kontynenty.
WDynia ozdobna – nazwa zwyczajowa różnych gatunków i odmian dyni uprawianych dla ozdobnych owoców. Przeważnie są to różne odmiany dyni zwyczajnej lub dyni olbrzymiej. W handlu pod pojęciem dyni ozdobnej spotkać także można różne odmiany tykwy (Lagenaria). To typowe, jednoroczne rośliny pnące, które tworzą wielobarwne owoce o rozmaitych kształtach, nie nadające się do spożycia. Owoce, zebrane we wrześniu lub październiku, wysuszone w suchym i przewiewnym miejscu mają walory dekoracyjne. Spotykane są różne odmiany różniące się kształtem i kolorami.Wybrane odmiany'Mandarin' – odmiana dyni olbrzymiej z owocami pomarańczowego koloru, o żeberkowanej skorupie. dynia olbrzymia turbanowa, zwana sułtańskim turbanem Cucurbita maxima var. turbaniformis. Ma owoce o średnicy do 25 cm przypominające kształtem turban. Najczęściej są kremowobiałe z pomarańczowym "turbanem". 'Pepo Blue Hubbara' – odmiana dyni zwyczajnej. Owoc o kształcie gruszki. 'Alladin' – odmiana dyni zwyczajnej. Owoc o kształcie butelki, turbanu, jabłka, pomarańczy, maczugi, kolby. 'Giranman Caleux d'Eysines' – odmiana dyni zwyczajnej o skorupie pokrytej różnorodnymi brodawkami. korona cierniowa – odmiana dyni zwyczajnej posiadająca cierniowy wianek otaczający szypułkę. 'Tristan' – odmiana dyni piżmowej, szara, posiadająca ozdobne żeberka.
WDynia piżmowa – gatunek rośliny jednorocznej z rodziny dyniowatych (Cucurbitaceae), pochodzący z Ameryki Środkowej.
WDynia zwyczajna – gatunek rośliny jednorocznej z rodziny dyniowatych. Pochodzi z Ameryki Środkowej i południowych stanów USA. W Polsce jest uprawiana, czasami (rzadko) przejściowo dziczeje (efemerofit).
WGurdlina – rodzaj roślin z rodziny dyniowatych. Gatunkiem typowym jest Trichosanthes anguina L..
WGurdlina ogórkowata – gatunek rośliny tropikalnej, uprawiany dla owoców używanych w kuchniach azjatyckich jako warzywo oraz jako roślina ozdobna w całej strefie tropikalnej. Pochodzi z południowo-wschodniej Azji i północnej Australii.
WHarbuźnik – rodzaj roślin z rodziny dyniowatych, obejmujący co najmniej 56 gatunków. Rośliny te występują w Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej, na wyspach Pacyfiku i w Australii. Introdukowane zostały do wschodniej Azji i do Europy. W Polsce występuje jako gatunek introdukowany i inwazyjny jeden gatunek – harbuźnik kolczasty S. angulatus.
WHarbuźnik kolczasty – gatunek jednorocznego pnącza z rodziny dyniowatych. Występuje naturalnie we wschodniej Ameryce Północnej – we wschodniej Kanadzie oraz w środkowych i wschodnich Stanach Zjednoczonych. Bywa uprawiany jako roślina ozdobna i jako taka został introdukowany i spotykany jest zdziczały w Europie oraz w Azji Wschodniej. W Polsce jest to roślina dość rzadko uprawiana i dziczejąca, głównie na siedliskach ruderalnych. W obrębie naturalnego zasięgu występuje na brzegach rzek i strumieni, w lasach i zaroślach, w miejscach przekształconych przez człowieka. Owoce pokryte są kolcami, którymi można się boleśnie pokłuć.
WKabaczek, cukinia – odmiana dyni zwyczajnej. Odmianę wyselekcjonowano we Włoszech i stąd pierwotna nazwa „cukinia” od włoskiego zucchina. Na południowym wschodzie Polski popularność zdobyła nazwa kabaczek. W Polsce roślina jest uprawiana i znana pod obiema nazwami. Ponieważ uprawiane formy mogą różnić się znacznie, więc zależnie od nazwy pod jaką je otrzymano do uprawy, traktowane są nawet jako odrębne gatunki.
WKantalupa – uprawiana odmiana melona cukrowego. Owoc posiada formę kulistą, skórka często podłużnie żebrowana, niekiedy pokryta wyrostkami i guzkami. Nazwa pochodzi od zamku Cantalupo pod Rzymem, gdzie po raz pierwszy w Europie rozpoczęto uprawę tej odmiany. Owoce osiągają wagę do 1 kg. Do tej odmiany zalicza się również ceniony melon szarantejski o wyjątkowo aromatycznym miąższu.
WKolczoch – rodzaj roślin z rodziny dyniowatych. Gatunkiem typowym jest Sechium edule O. Swartz.
WKolczoch jadalny – gatunek rośliny z rodziny dyniowatych. Pochodzi z terenów tropikalnych Ameryki. Roślina uprawiana również na terenach Indii, na Filipinach, w Algierii i na Hawajach.
WKolczurka klapowana – gatunek jednorocznego pnącza z rodziny dyniowatych z monotypowego rodzaju Echinocystis J. Torrey et A. Gray, Fl. N. Amer. 1: 542. Jun 1840 . W Polsce roślina uprawiana i dziczejąca. Pochodzi prawdopodobnie z Ameryki Północnej, lecz jest tak inwazyjna, że trudno co do tego mieć pewność. W Polsce pierwsze okazy stwierdzono pod koniec lat 70. XX w., a samą roślinę opisano w Przyrodzie Polskiej. Atrakcyjny wygląd kwiatów oraz charakterystyczne owoce wzbudzają zainteresowanie ludzi i stanowią przyczynę skuteczności jej inwazji. Obfitość nasion oraz umiejętność samorozsiewania zapewniają ekspansję miejscową oraz trwałość stanowisk.
WGalia – jeden z wielu kultywarów melona cukrowego. Owoc posiada formę kulistą, skórka żółtobrązowa, pokryta charakterystycznym siatkowaniem. Owoce osiągają wagę do 1 kg. Miąższ biało-zielony, aromatyczny i słodki.
WOgórek – rodzaj roślin jednorocznych z rodziny dyniowatych. Obejmuje co najmniej 52 gatunki. Rodzaj najbardziej zróżnicowany jest w Afryce, poza tym jego przedstawiciele rosną na wyspach otaczających ten kontynent, w Azji południowej i południowo-wschodniej, na Filipinach i w Australii, zostali także zawleczeni lub introdukowani na inne obszary. Duże znaczenie ekonomiczne mają dwa gatunki – ogórek siewny i melon – oba uprawiane także w Polsce, mniejsze znaczenie mają – ogórek antylski i kiwano.
WOgórek kiwano, kiwano, ogórek afrykański – gatunek ogórka. W naturze występuje w Afryce od Kraju Przylądkowego po Senegal i Sudan na północy, także Jemen na Półwyspie Arabskim.
WOgórek melon, melon – gatunek ogórka z jadalnym owocem należący do rodziny jednorocznych roślin dyniowatych. Rośnie dziko w Afryce, na dużych obszarach Azji o klimacie tropikalnym i umiarkowanym, w Australii i na niektórych wyspach Pacyfiku. Jest uprawiany w wielu krajach na całym świecie.
WOgórek siewny – gatunek ogórka z rodziny dyniowatych (Cucurbitaceae). Wywodzi się prawdopodobnie z gatunku Cucumis hardwickii dziko rosnącego u podnóża Himalajów. W Indiach uprawiany był już ok. 3 tys. lat temu, później został szeroko rozpowszechniony i obecnie znany jest we wszystkich strefach klimatycznych. Owoce ogórka siewnego wykorzystywane są powszechnie w kuchni wielu krajów. Nazwa odnosi się zarówno do rośliny płożącej, jak i jej cylindrycznych, jadalnych owoców.
WOgórki spreewaldzkie - kiszone lub marynowane ogórki, charakterystyczne dla regionu Spreewaldu w Brandenburgii (Niemcy). Ogórki spreewaldzkie posiadają oznaczenia pochodzenia geograficznego produktów rolnych w Unii Europejskiej.
WPatison – odmiana dyni zwyczajnej należąca do rodziny dyniowatych. Roślina jednoroczna, pochodzi z Ameryki Północnej, do Europy sprowadzona została przez Hiszpanów.
WPrzepękla – rodzaj roślin z rodziny dyniowatych. Gatunkiem typowym jest Momordica balsamina L..
WPrzepękla indochińska – gatunek roślin z rodziny dyniowatych. Występuje w południowych Chinach, Wietnamie, północno-wschodniej Australii.
WPrzepękla ogórkowata, balsamka ogórkowata – gatunek rośliny z rodziny dyniowatych. Występuje w krajach tropikalnych i subtropikalnych.
WPrzepękla pospolita, balsamka pospolita – gatunek rośliny rocznej z rodziny dyniowatych. Występuje w południowej i środkowej Afryce, w południowej części Półwyspu Arabskiego, na subkontynencie indyjskim i w Australii. Poza tym uprawiany i zdziczały na terenach tropikalnych i subtropikalnych.
WPrzestęp – rodzaj roślin z rodziny dyniowatych, obejmujący 12 gatunków bylin, występujących w Eurazji, Afryce Północnej oraz na wyspach Pacyfiku. Jako rośliny introdukowane przestęp biały i dwupienny rosną w Ameryce Północnej. Oba te gatunki są także zadomowionymi antropofitami we florze Polski. Rośliny o długiej tradycji zastosowań leczniczych, współcześnie jednak raczej tylko w homeopatii – brak potwierdzonych działań zdrowotnych. Bulwy przestępu dwupiennego nosiły angielską nazwę „English mandrake” ze względu na podobieństwo i zakres dawnych zastosowań medycznych. Wszystkie organy tych roślin są trujące, a korzenie w stanie świeżym działają bardzo drażniąco na skórę.
WPrzestęp biały – gatunek roślin należących do rodziny dyniowatych. Występuje w Europie, a także w Iranie i Północnej Afryce. W Polsce był dawniej rośliną uprawianą, rozprzestrzenił się w środowisku, jako uciekinier z uprawy i obecnie jest rośliną pospolitą. Występuje na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Status gatunku we florze Polski: kenofit, agriofit. Według biologów na obszarach chronionych jest rośliną niepożądaną jako gatunek obcego pochodzenia, konkurujący z gatunkami rodzimymi i wypierający je ze środowiska.
WPrzestęp dwupienny – bylina z rodziny dyniowatych. Występuje w środkowej i południowej Europie oraz w Anglii i Danii. W Polsce gatunek rzadko uprawiany i dziczejący, (kenofit). Bulwy tego gatunku nosiły angielską nazwę „English mandrake” ze względu na podobieństwo i zakres dawnych zastosowań medycznych. Wszystkie organy tych roślin są trujące, a korzenie w stanie świeżym działają bardzo drażniąco na skórę.
WSicana odorifera (Vell.) Naudin – jedyny gatunek rośliny należącej do rodzaju Sicana z rodziny dyniowatych. Popularna nazwa - ogórek pachnący. Pochodzi z tropikalnych obszarów Ameryki Południowej, prawdopodobnie z Brazylii, lecz w uprawie również w innych częściach świata. Była uprawiana już w czasach przedkolumbijskich w Ekwadorze. Wiele lokalnych nazw: cassabanana, musk cucumber.
WTinda – niedojrzałe owoce jednorocznej tropikalnej rośliny Praecitrullus fistulosus z rodziny dyniowatych. Niewielkie okrągłe owoce, zwane też baby pumpkin lub apple gourd stanowią popularne warzywo wykorzystywane w kuchni indyjskiej. Spożywane są również nasiona, po uprzednim uprażeniu.
WTrichosanthes cucumeroides (Ser.) Maxim – gatunek roślin tropikalnych z rodziny dyniowatych, pochodzący z południowej Azji. Spektakularne białe kwiaty otwierają się jedynie w nocy.
WTrukwa, gąbczak – rodzaj jednorocznych pnączy z rodziny dyniowatych, występujących w strefie tropikalnej i subtropikalnej.
WTryskawiec sprężysty, tryskacz, ośli ogórek – gatunek byliny z rodziny dyniowatych z monotypowego rodzaju Ecballium A. Richard, Bory de St.-Vincent, Dict. Class. Hist. Nat. 6: 19. 9 Oct 1824 . Pochodzi z obszaru śródziemnomorskiego i Azji Mniejszej. Rośnie na skalistych i piaszczystych wybrzeżach, rozprzestrzenia się zasiedlając nieużytki i siedliska ruderalne i spotykany jest jako zdziczały w Europie południowej.
WTykwa – rodzaj jednorocznych, pnących roślin tropikalnych z rodziny dyniowatych. Przedstawiciele pochodzą z Afryki i Azji.
WTykwa pospolita, kalebasa – gatunek jednorocznych, pnących roślin tropikalnych z rodziny dyniowatych (Cucurbitaceae).
WZanonia – rodzaj roślin z rodziny dyniowatych (Cucurbitaceae). Obejmuje w zależności od ujęcia systematycznego dwa gatunki lub tylko jeden – Z. indica. Rośliny te występują w Azji południowo-wschodniej od Indii po południowe Chiny, Półwysep Indochiński, Filipiny, Borneo do Nowej Gwinei.
WZiemniaczka, tladianta (Thladiantha) – rodzaj roślin z rodziny dyniowatych. Obejmuje 26 gatunków występujących w południowo-wschodniej i wschodniej Azji, najbardziej zróżnicowanych w Chinach. Zasiedlają lasy i zarośla. Pochodząca z północnych Chin i Korei ziemniaczka sercowata jest mrozoodporna i rośnie zdziczała w różnych obszarach Europy. Jest także zadomowiona w Polsce.